اثر بازدارندگي تخم‌ريزي و دوام اسانس‌هاي گياهي آويشن ايراني(Thymus persicus (Roniger ex Reach F.)) در مقايسه با جاشير كوتوله (Prangos acaulis (Dc.) Bornm) روي سوسك چهارنقطه‌اي حبوبات (Callosobruchus m

امروزه استفاده از اسانس‌هاي گياهي براي جايگزيني حشره‌كش‌هاي مصنوعي به‌ويژه در خصوص آفات انباري غلات و حبوبات مورد توجه بسياري قرار گرفته است. سوسك چهارنقطه‌اي حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) يكي از آفات مهم حبوبات محسوب مي‌شود. هدف از اين مطالعه بررسي اثر بازدارندگي تخم‌ريزي و دوام اسانس‌هاي گياهي آويشن ايراني (Thymus persicus (Roniger ex Reach F.)) در مقايسه با جاشير كوتوله (Prangos acaulis (Dc.) Bornm) بر سوسك چهارنقطه‌اي حبوبات مي‌باشد كه در دماي 1±27 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي 5±60 درصد و در تاريكي مورد بررسي قرار گرفت. درصد بازدارندگي در 6 غلظت (360 تا 7140 پي‌پي‌ام) و در 5 تكرار مطالعه شد. نتايج نشان داد كه درصد بازدارندگي تخم‌ريزي در هر دو اسانس با افزايش غلظت افزايش يافت كه اين ميزان در اسانس جاشير كوتوله بيشتر بوده است. سرعت مرگ و مير 50% حشرات كامل ((LT50 در غلظت‌هاي مختلف توسط اسانس جاشير كوتوله به‌طور معني‌داري از اسانس آويشن ايراني بيشتر بود. همچنين سميت تنفسي اسانس آويشن ايراني نسبت به جاشير كوتوله بر سوسك چهارنقطه‌اي حبوبات دوام بيشتري داشت. اين يافته‌ها بيانگر تاثير بالاي اسانس‌هاي فوق بر سوسك چهارنقطه‌اي حبوبات مي‌باشد.

Nowadays, application of plant essential oils has been highly considered as an alternative for synthetic insecticides especially in stored-product pests. Stored products such as beans are attacked by different stored-product insects. Among them, Callosobruchus maculatus (F.) is one of the most important pests of legumes. In this research, oviposition deterrence and persistence of essential oils of Thymus persicus (Roniger ex Reach F.) and Prangos acaulis (Dc.) Bornm were tested on C. maculatus at 27 ± 1 0C and 60 ± 5% R.H. under dark condition. Oviposition deterrence was assessed at 6 concentrations from 360 to 7140 ppm and with five replications. Results showed that oviposition deterrence of both essential oils were increased with increase of oil concentration and higher deterrence was significantly recorded in P. acaulis. LT50 values showed that the speed of mortality in P. acaulis was significantly faster than that of T. persicus. The respiratory toxicity of T. persicus essential oil on C. maculates was more stable than that of P. acaulis.