شرح معماري باغ تخت شيراز

شرح معماري باغ تخت شيراز

باغ تخت، باغي با قريب هزار سال سابقه، در اواسط عهد قاجاريان، بسيار باشكوه بود. اين باغ شاهي چون اريكه‌اي بر بالاي شهر نشسته بود. سه عرصه «باغ استخر» و «باغ مطبق» و «باغ خلوت» در حكم مقدمه و ميانه و موخره آن بودند. از يك نظر، «باغ خلوت» معتبرترين عرصه بود، اما از نظر ديگر سه عرصه باغ رقيب هم بودند. باغ تخت، چون باغ‌هاي پي‌درپيِ ايراني، مضمون «عالم اندر عالم» را ظاهر مي‌كرد، ليكن سه عرصه‌اش منسجم بود. «شاه‌نشين»، كه ميان «باغ خلوت» و «باغ مطبق» نشسته بود، ناظر به همه جا بود و در تركيب با «باغ مطبق» ساختماني بزرگ و پله‌پله مي‌نُمود كه همه بستر را تملك مي‌كرد. ايوانِ دورويه آن گويي «عالم صغير» همه باغ بود. «باغ مطبق» با هفت سكو هفت‌خاني با معاني بسيار بر پا كرد. «باغ مطبق» فرد را به بالا و پايين و يمين و يسار مي‌كشاند تا تنوع بي‌مانندي از چشم‌اندازها را ببيند. «كلاه‌فرنگي»ها جلوه ديگري از تنوع مناظر و نيم‌رخ باغ را عرضه مي‌كردند. پرداختِ «باغ مطبق»، با لطايف گوناگون و مخالف‌خواني‌هاي شيرين، طرحي در پيوند با انديشه كلي آن بود. «باغ مطبق» به همراه دو عرصه ديگر باغ پُر از درس طراحي معماري و طراحي فضاي باز بود.