شهر بي‌انضباط و محدوديت‌هاي ظهور شهروندي در ايران

شهر بي‌انضباط و محدوديت‌هاي ظهور شهروندي در ايران

حكومت‌پذيري سازوكاري است كه شهر مدرن را به شهري منضبط بدل كرده است. پيامدهاي چنين شهري موضوع تاملات جامعه‌شناسان و فيلسوفان بوده است. برخي از نظريه‌ها بر اخلاق اجتماعي و فردگرايي دگرخواهانه و برخي ديگر بر شكلي از جامعه انضباطي تاكيد كرده‌اند. نحوه تكوين جامعه انضباطي و شهر منضبط در كانون اصلي چنين مباحثي بوده است. چنين نظريه‌هايي عمدتاً جهت توضيح شكل‌گيري جامعه‌اي با انضباط به‌كار گرفته مي‌شوند، در حالي كه در موضوع بحث ما چنين نظريه‌هايي بناست به تشريح آن‌چه كه ما شهر بي‌انضباط مي‌ناميم كمك كنند. اين مقاله ضمن بحث حول نتايج يك تحقيق درباب نظارت و كنترل در جامعه نشان مي‌دهد شهر بي‌انضباط در ايران از خصايصي چون احساس بي‌هنجاري در ميان شهروندان، عدم احساس نظارت و كنترل، بي‌اعتمادي به نهادهاي انضباطي و احساس عدم قطعيت قانون برخوردار است. سپس بر اساس چنين شاخص‌هايي به مولفه‌هايي از عقلانيت در زندگي روزمره مي‌رسيم كه متناسب با شهر بي‌انضباط است. شهر بي‌انضباط از نظر ما قبل از هرچيز متاثر از سازمان اجتماعي جامعه‌اي است كه به چنين بي‌انضباطي‌اي دامن مي‌زند.

Some theories consider governmentality as a mechanism which results in a disciplinary city. These theories try to explain the formation of disciplinary urban life and disciplined city. In this article we argue that what, in the main, characterizes the cities of Iran is not disciplinary but it is rather non-disciplinary urban life. Thus, ‘non-disciplinary city’ is a key term for analyzing urban life in spite of centralized and ideological state in Iran. This paper’s argument holds that anomie, lack of a sense of surveillance and external control, distrust in disciplinary institutions and uncertainty about law are some indicators of non-disciplinary urban life in Iran. Based on such indicators we can characterize components of rationality that are in accord with non-disciplinary city and which are tantamount to a special rationality that facilitates the Iranian everyday life. A non-disciplinary city, in our view above anything else, is influenced by the particular social organization of the society that provides impetus for a city as such.