آت اكولوژي گونه مرتعيStipa barbata Desf. در استان تهران

مطالعه چگونگي رفتار و عملكرد يك گونه گياهي و بررسي نحوه ارتباط آن با ساير اجزاي زنده و غيرزنده رويشگاه مربوطه به‌عنوان آت اكولوژي آن گونه در نظر گرفته مي شود. اين نوع مطالعات، بخش قابل ملاحظه‌اي از اطلاعات اساسي و مورد نياز براي مديريت اكوسيستمهاي مرتعي را فراهم مي سازد. در اين تحقيق، آت اكولوژي گونه مرتعي Stipa barbata مورد بررسي قرار گرفت. براي اين گونه ويژگيهاي رويشگاهي شامل پستي و بلندي، اقليم و خاك تعيين گرديد. گونه‌هاي همراه، چگونگي حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گياهي، سيستم ريشه، و فنولوژي گياه نيز بررسي شد. نتايج نشان داد كه رويشگاههاي اين گونه در دامنه ارتفاعي 890 تا3300 متر واقع شده اند، ولي عمده رويشگاههاي آن در ارتفاعات 1100 تا 2800 متر مي باشد. گونه مورد مطالعه در شيبهاي 5/0 تا 100 درصد مشاهده شد. ميانگين بارندگي در رويشگاههاي آن از 221 ميليمتر در اشتهارد تا حداكثر 485 ميلي‌متر در منطقه زيدشت طالقان مي باشد. همچنين متوسط دماي سالانه از 5/15 درجه سانتيگراد در فيروزكوه تا 4/24 درجه سانتيگراد در قرق رود شور محاسبه شده است. مطالعات خاك شناسي نشان داد كه اين گونه در خاكهاي بسيار كم‌عمق تا عميق رويش دارد. بافت خاك در رويشگاههاي گونه مورد مطالعه لوم شني، لوم رسي، و لوم رسي شني مي باشد. ميزان اسيديته خاك نيز از حداقل 1/8 در قاضيان اشتهارد تا حداكثر 71/8 در قرق رود شور متغير است. همچنين ميزان هدايت الكتريكي خاك از حداقل ds/m 19/0 در گيلاوند تا حداكثر ds/m 3/1 در نصرت آباد كرج برآورد شده است. در بيشتر رويشگاههاي خود بصورت گونه غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوشش تاجي 5/4 درصد، تراكم 32750 پايه در هكتار و فراواني 5/82% تعيين گرديد. اين گونه داراي سيستم ريشه افشان است. ريشه به شدت منشعب و در عين حال داراي وضعيت متراكم در نزديك يقه مي باشد. شروع رشد رويشي آن از اواسط اسفند تا اواسط فروردين مي باشد. گلدهي از اواخر ارديبهشت تا اواخر خرداد صورت مي گيرد. مرحله بذردهي بلافاصله پس از گلدهي در گياه انجام شده و سپس در مدت يك هفته تا 10 روز بذرها خميري شكل مي شوند. از اواخر خرداد تا هفته سوم تيرماه، با توجه به شرايط اقليمي منطقه، بذرهاي گياه مي رسند. از اوايل شهريور تا اوايل مهرماه گياه در حال ركود است. بررسي تركيبات شيميايي نشان داد كه در اوايل رشد ميزان پروتيين خام و چربي خام حداكثر است، ولي به تدريج با افزايش سن گياه كاهش مي يابند.

Studying the behavior and the way a plant species functions, and investigating on its relationship with biotic and abiotic components of its habitat is considered as autecology of that plant species. This type of studies provide valuable information which is necessary for rangeland ecosystems management. This research was conducted to study the autecology of Stipa barbata. In this study, some topographic, climatic, and edaphic characteristics of the rangeland ecosystem, in which the plant species grows, were determined. Names of accompanied plant species in the ecosystem were listed. Based on physiognomy, this plant is the dominant species in most of its habitats. Its canopy cover, density, and frequency are 4.5%, 32750 plant/ha, and 82.5%, respectively. Phenology, root system, and the way of presence of Stipa barbata in the ecosystem were evaluated. The results showed that the habitats of this species are located in elevation range of 890 to 3300 meters above sea level while the major habitats are include elevation range of 1100 to 2800 meters above sea level. The species grows on slopes of 0.5 to 100%. Mean annual precipitation are 221 mm and 485 mm in Eshtehard and Zidasht Taleghan, respectively. Mean annual temperature are 15.5 and 24.5 degree Centigrade in Firoozkooh and Rood Shoor, respectively. The habitats for this plant species include very shallow to deep soils. Vegetative growth starts in early March and ends in early April. Its flowering stage is from mid May to mid June. Seed ripening stage is from late June until mid July. The plant has a shallow fibrous root system.