عوامل موثر بر انتقال فناوري از طريق سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي؛ مطالعه موردي صنعت پلاستيك

عوامل موثر بر انتقال فناوري از طريق سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي؛ مطالعه موردي صنعت پلاستيك

انتقال فناوري، مقوله اي چندبعدي است كه هم از نظر علمي و هم از ابعاد فرهنگي ، سياسي و اقتصادي، سالهاست نه فقط كشورهاي در حال توسعه، بلكه بسياري از مجامع پژوهشي غرب و سازمانهاي بين المللي را به خود مشغول داشته است. براي كاستن از فاصله تكنولوژيكي ميان كشورهاي پيشرفته و كمتر توسعه يافته، انتقال فناوري يك لازمه انكار ناپذير است. انتقال فناوري باروشهاي متفاوت و وسايل مختلف امكانپذير است كه با توجه به موقعيت انتقال دهنده و انتقال گيرنده فناوري مشخص مي‌شود. وارد كردن محصولات داراي فناوري پيشرفته، به كارگيري فناوري خارجي و به كارگيري نيروي كار بين المللي روش هايي براي انتقال فناوري بين المللي است . اما در كنار اين روش ها، سرمايه گذاري مستقيم خارجي (FDI) كه عمدتاً به وسيله شركت‌هاي فراملي (يا چندمليتي) انجام مي شود، روش اصلي دسترسي به فناوريهاي پيشرفته به وسيله كشورهاي در حال توسعه است. سرمايه‌گذاري خارجي معمولاً دربر گيرنده سه عنصر سرمايه، تكنولوژي و مديريت است كه هر سه براي پيشرفت كشورهاي در حال توسعه مورد نياز است. دراين مقاله پس از بررسي ادبيات انتقال فناوري و FDI، و شناسايي مشكلات پيش روي صنعت پلاستيك درايران، 40 متغير اثرگذار بر انتقال فناوري از طريق FDI شناسايي گشت. پس از توزيع پرسشنامه‌اي حاوي متغيرهاي مذكور، ميان 3 طيف درگير در سرمايه گذاري مستقيم خارجي، يعني فعالان حوزه پلاستيك، كارشناسان سازمان سرمايه گذاري وكمكهاي اقتصادي و فني ايران و متخصصان انتقال فناوري، و انجام تكنيك آماري تحليل عاملي اكتشافي، 13عامل عمده اثرگذار شناسايي شد.

Technology transfer is a multi-dimensional phenomenon which has been discussed from scientific, economic and political views not only in developing countries but also in western research institutions for many years. For diminishing the technological gap among advanced and less-developed countries, technology transfer (TT) is a must. TT ,depending on the situation of transferor and transferee, is done through different means. Importing products with high technology, tapping foreign technology, and employing international work force are among the most important methods for TT. Among these and the other general methods for doing so, Foreign Direct Investment (FDI) which is usually used by multinational companies, is the main method to access the advanced technologies in industrial countries. FDI usually consists of 3 main elements namely capital, management and technology. All these three elements in order to achieve advancement in developing countries are needed. In this article, having studied the technology transfer and FDI literature and problems of the plastic industry in Iran, 40 affecting variables in 2 main categories were identified. First category known as specialized variables, consists of 8 variables and the other encompasses 32 variables known as general variables. Above-mentioned variables were accommodated in a questionnaire. These questionnaires were distributed among 3 main groups which were active in TT and FDI. These three groups are activist in plastic industry, TT experts and experts in Organization for Investment, Economic & Technical Assistance of Iran. After analyzing the collected data, using exploratory factor analysis technique, 13 main factors were recognized after studying the related literature.