شاخص‌هاي نابرابري در مرگ و مير مناطق روستايي استانهاي مختلف كشور; روند تغييرات در سالهاي 1386 -1372

شاخص‌هاي نابرابري در مرگ و مير مناطق روستايي استانهاي مختلف كشور; روند تغييرات در سالهاي 1386 -1372

زمينه و هدف:كاهش و حذف نابرابري در وضعيت سلامت، يكي از اهداف اصلي نظامهاي سلامت در دنيا است. براي دستيابي به اين هدف نياز به استفاده از روشهايي براي اندازه‌گيري نابرابريها مي‌باشد. ما در اين مطالعه نابرابري در شاخص‌هاي مرگ و مير مناطق روستايي استانهاي كشور (شامل مرگ نوزادان، مرگ كودكان زير يكسال، مرگ كودكان زير 5 سال و مرگ و مير خام) و روند تغييرات آن طي سال‌هاي 1372 تا 1386 را با استفاده از شاخص‌هاي index of disparity (IDisp) وHighest to lowest rate ratio (RR) بررسي كرديم. روش بررسي: در اين مطالعه بررسي روندها از اطلاعات تجميعي حاصل از زيج‌هاي حياتي سال‌هاي 86-1372در سطح استاني و شهرستاني استفاده شد. بدليل تغيير دانشگاهها از سال 1372 تاكنون اطلاعات مربوط به سال‌هاي ماقبل تاسيس دانشگاه‌هاي جديد تا سال 1372 بازسازي گرديد. مقاديرRR و IDisp براي هر شاخص در هر سال محاسبه شد و روند تغييرات آن در طول دوره 15 ساله مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: برخلاف مقادير خود شاخص‌هاي مورد بررسي كه روند منظم و رو به بهبودي را در همه موارد نشان مي‌دادند، روند تغييرات IDisp براي شاخص‌هاي ميزان مرگ نوزادان، ميزان مرگ زير يكسال و ميزان مرگ زير پنج سال منظم نبود و در زمان‌هاي مختلف تغييرات مختلفي را نشان مي‌داد. مقادير IDisp براي ميزان خام مرگ افزايش يابنده بود.RR شاخص‌هاي مرگ و مير نيز روند نامنظمي را طي سالهاي مطالعه داشت. نتيجه‌گيري: در دوره 86-1372، با وجود بهبودي واضح سطح همه شاخص‌هاي مورد بررسي در سطح كشور، روند تغييرات disparity بين استان‌ها به همان ميزان مطلوب نبوده است. كاهش نابرابري‌هاي بين استاني در زمينه اين شاخص‌ها، نيازمند سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي‌هاي خاص و توجه به عوامل تعيين‌كننده نابرابري در استان‌هاست.

Background and Aim: Reduction of health inequalities is one of the main objectives of health systems. To attain this objective, special methods for measurement of inequalities are required. This study was performed to assess the trends of disparities of death indices in rural areas of Iran`s provinces in a period of 15 years from 1993 to 2008, by use of highest to lowest rate ratio (RR) and index of disparity (IDisp). Materials and Methods: In this study, we used the data extracted from vital horoscopes or ʹZijʹ of rural areas in provincial and district areas to study the trend of alterations in disparities of mortality. We estimated the annual index of disparity (IDisp) and highest-to-lowest mortality rate ratio (RR) for every index; and the trend of alterations was studied in a period of 15 years. Results: In spite of the regular decreasing trend of mortality indices, the trend of alterations of IDisp for NMR, IMR, and U5MR was irregular at different times. The IDisp for CDR was increasing. The RRs indices had irregular trends. Conclusion: In spite of obvious improvement in all indices studied in this country, the trends of alterations in disparities of mortality indices were not desirable. We concluded new policies and programs are required to decrease health disparities between provinces