نقابت و نقيبان در ايران عصر ايلخاني

نقابت و نقيبان در ايران عصر ايلخاني

نقابت، سازماني در نظام ديوان‌سالاري جهان اسلام بود كه براي نخستين بار خلفاي عباسي به دلايلي آن را پديد آوردند و پس از سقوط خلافت همچنان ماند. نقيبان شخصيت‌هاي مطرح سادات بودند كه بر اثر اهميت وظايفشان، پيوسته در زمينه‌هاي گوناگون تاثير مي‌گذاردند. پس از حمله مغولان به جهان اسلام، شايد انتظار مي‌رفت كه اين نهاد فراموش شود و نقش تاريخي‌اش را از دست بدهد، اما مهاجمان به‌رغم اينكه مسلمان نبودند، به‌سرعت جايگاه مهم و نقش و اعتبار سادات را دريافتند و به احيا و تقويت نهاد نقابت همت گماشتند. اين روي‌كرد بيش از گذشته به‌ويژه در روزگار ايلخانان مسلمان نيرومندتر شد. مغولان براي توجه به اين دستگاه و تقويت آن دلايل فراواني داشتند كه برخي از آنها در گذشته مطرح نبودند. از سوي ديگر، اين توجه و تقويت، پي‌آمدهاي فراواني داشت كه شايد هيچ‌يك از آنها به اهميت گسترش تشيع امامي در ايران و فرامرزهاي آن نبوده نباشد. اين پژوهش افزون بر اينكه به چگونگي احيا و ماندگاري حيات اين نهاد و زندگي شمار فراواني از نقيبان عصر ايلخاني مي‌پردازد، به دلايل عام و خاص اين روي‌كرد نيز توجه مي‌كند و پي‌آمدهايش را به‌ويژه در زمينه گسترش تشيع امامي توضيح مي‌دهد.

Niqabat was an organization in bureaucratic system of Islamic world that for the first time due to many reasons it has been founded by Abbasid caliphs and then survived even after the fall of caliphate. Naqiban were of the noble and prominent personalities of Hashemite who due to their jobsʹ importance used to be effective on various aspects. After Mongolian invasion of Islamic world, this institution was expected to be forgotten and lose its historical role and part plus the invaders were non-Muslims but again they could rapidly perceive the important position and prestige of the Hashemite. They started to revive and boost this institution. Better than ever this approach was empowered particularly at the time of Muslim Il-khanids. The Mongolians had many reasons to pay close attention and strengthen this organization; some of the reasons which has never existed in the past. From other hand this close attention being paid to the institution had abundant amount of consequences. The most essential of them that none could reach its importance was expansion of Twelver Shiʹism in and outside of Iranʹs border. This research is determined to deal not only with the revival and perpetuity of this institution along with the biographies of a great deal of Naqiban living at time of Il-khanid but also will pay precise notice on general and particular factors behind such an approach. Furthermore, it would undertake explaining the consequences of this approach exclusively on expansion of Twelver Shiʹism.