مكان و مسكن از منظر اسلام

مكان و جايگاه آن در هنر و معماري اسلامي همواره از سوي متفكرين فلسفه اسلامي و اسلام شناسان مورد بحث هاي مختلف قرار گرفته است. نوع برداشتي كه از هويت مكاني معرفي مي گردد، در صورت بندي مكان و معماري مطلوب اسلامي موثر بوده و راه را براي شناخت، تحليل و ارزشگذاري باز گشايد. ازاين رو در اين مقاله با اتكا بر روش تحليلي-توصيفي به بررسي مفهوم مكان و شاخصه هايي چون شخصيت، هويت و معناي مكاني و مقايسه آن با ساخته هاي معماري اسلامي، پرداخته شده تا به شاكله كلي ذهني از مكان و مسكن اسلامي نزديك شويم. مي توان دريافت كه اسلام با قايل شدن به حفظ هويت براي تمامي مكان ها، مكان را برا ساس ميزان تجليات الهي و كيفيات قدسي ارزش گذاري مي نمايد كه با اين شيوه اماكن داراي درجات مختلفي از هويت اسلامي خواهند گرديد. نگارندگان براساس اين نوشتار بر اين عقيده اند كه متون اسلامي به عنوان منبع سرشار آموزه هايي جهت شكوفايي تمدن بشري، در زمينه معماري و بالاخص مسكن، داراي گزاره هايي كاربردي است. از اين نمونه مي توان به ايجاد چشم انداز و هدف در زمينه مسكن به دو مفهوم خرد و كلان آن اشاره نمود. مفاهيمي مانند پرهيز از تكاثر، قداست بخشي به مكان، بهره گيري از مفاهيمي چون عدالت و مساوات و مانند آن از اين دسته معيارها محسوب مي گردند.