تاثير معتقدات ديني بر نگرش تاريخي مورخان مسلمان بر پايه‌ي مقدمه‌هاي آنان

تاثير معتقدات ديني بر نگرش تاريخي مورخان مسلمان بر پايه‌ي مقدمه‌هاي آنان

اكثر مورخان دوران اسلامي، معمولاً بر آثار خود مقدمه‌اي نوشته‌اند و در آن چكيده‌اي از انديشه، نگرش و بينش خود را درباره‌ي جهان، خدا و هستي ارايه كرده‌اند. از بررسي اين مقدمه‌ها، نكات بسياري به‌دست مي‌آيد كه يكي از عمده‌ترين آنها، گرايش‌هاي ديني و مذهبي ايشان است. مولفان اين پ‍ژوهش بر‌آنند تا بر مبناي شماري از مهم‌ترين اين مقدمه‌ها، نخست، محورهاي اصلي نگرش و بينش مورخان مسلمان به تاريخ و تاريخنگاري را تبيين و سپس تاثير اين نگرش را (به عنوان متغير مستقل) در فرايند تاريخنگاري اسلامي و فراز وفرود آن در عصر خردگرايي و دوره‌ي افول تمدّن اسلامي (به عنوان متغير وابسته) بررسي نمايند.

The majority of historians of Islamic eras have usually written an introduction/preface on their histories in which they have presented a summary of their thoughts, attitudes and perceptions of the world, God and existence. Studying such introductions tells us a lot particularly about historians’ religious positioning. Based on a number of these introductions, the researchers of this study attempt to first explain the main attitude and perception of Muslim historians of history and historiography and then study the effect of such an attitude (as independent variable) on the process of Islamic historiography and its rise and ebb during the age of Enlightenment and the age of decline of Islamic civilization (as dependent variable).