بررسي رقم، تراكم و آرايش كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام پاييزه كلزا

بررسي رقم، تراكم و آرايش كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام پاييزه كلزا

به منظور بررسي اثر رقم، تراكم و آرايش كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد كلزا آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ابهر در سال زراعي 87- 1386 به‎صورت اسپيليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد. در اين تحقيق ارقام ليكورد، طلايه و مودنا به‎عنوان فاكتور اصلي و دو عامل تراكم (بر اساس فاصله بوته روي رديف 5، 5/12 و 20 سانتي‎متر و آرايش كاشت (به‎صورت زيكزاك و مستطيلي) به‎صورت فاكتوريل در كرت‎هاي فرعي در نظر گرفته شدند. صفات مورد ارزيابي شامل مراحل نمو، تعداد خورجين در گياه، تعداد خورجين در واحد سطح، تعداد خورجين در هر شاخه، تعداد شاخه فرعي در گياه، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملكرد روغن بود. نتايج نشان داد كه رشد و نمو كلزا كمتر تحت تاثير تراكم و آرايش كاشت قرار گرفت و در تمام تيمارها تقريباً بر هم منطبق بود، ولي زمان وقوع هر مرحله در سه رقم مورد آزمايش متفاوت بود. همه صفات مورد مطالعه تحت تاثير رقم قرار داشتند. اثر تراكم بر تعداد خورجين در گياه، تعداد خورجين در واحد سطح، تعداد شاخه فرعي در گياه، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، شاخص برداشت و عملكرد روغن معني‎دار بود. اثر آرايش كاشت بر تعداد خورجين در واحد سطح، تعداد خورجين در هر شاخه، تعداد دانه در خورجين، عملكرد دانه، شاخص برداشت و عملكرد روغن معني‎دار بود. اثر متقابل رقم، تراكم و آرايش كاشت براي همه صفات معني‎دار بود. در خصوص اثر رقم بر عملكرد دانه و درصد روغن به ترتيب رقم ليكورد و مودنا، در خصوص اثر تراكم بر عملكرد دانه، فاصله بوته روي رديف 5 سانتي‎متر و در خصوص اثر آرايش كاشت بر عملكرد دانه و درصد روغن آرايش كاشت زيكزاك و نهايتاً در بررسي متقابل رقم، تراكم و آرايش كاشت بر عملكرد دانه و درصد روغن به ترتيب رقم طلايه، فاصله بوته روي رديف 20 سانتي‎متر و آرايش كاشت زيكزاك و رقم مودنا، فاصله بوته روي رديف 20 سانتي‎متر و آرايش كاشت مستطيلي) تيمارهاي برتر بودند. با توجه به اين‎كه هدف اصلي از كاشت اين گياه تهيه روغن آن مي‎باشد، لذا تيمار طلايه، فاصله بوته روي رديف 20 سانتي‎متر و آرايش كاشت زيكزاك به‎دليل توليد بالاي روغن ( 85/ 1571 كيلو گرم در هكتار) مي‎تواند جهت كاشت در مناطق مشابه با شرايط اين آزمايش توصيه گردد. بيشترين عملكرد دانه را رقم ليكورد (3245 كيلو گرم در هكتار) داشت كه داراي بيشترين شاخص برداشت (94/30 درصد) بود. با افزايش فاصله بوته روي رديف، عملكرد دانه و شاخص برداشت كاهش پيدا كرد. آرايش كاشت بر وزن هزار دانه و درصد روغن تاثيري نداشت، ولي سبب افزايش تعداد دانه در خورجين، تعداد خورجين در واحد سطح، شاخص برداشت و عملكرد روغن گرديد.

Effects of different densities and planting patterns on yield and yield components of three canola cultivars were studied in 2008. The experiment was a split – plot based on randomized complete block design with three cultivars (Licord, Talayeh and Modena) as the main plots and plant densities on rows (5, 12.5 and 20 cm) and sowing patterns (rectangular and zigzag forms) with a factorial arrangement as subplots. Traits were evaluated included developmental stages, silique numbers in plant, silique numbers per unit area, number of silique in branches, number of branches per plant, grain numbers in silique, 1000 grain weight, grain yield, harvest index, oil percentage and oil yield. The results showed that the growth and development of rapeseed were less affected by density and sowing pattern in almost all treatments but every step occurrence in three cultivars tested were different. All parameters studied were affected by cultivar. Effect of plant density on the numbers of silique in plant, silique numbers per unit area, number of branches per plant, seeds per silique, 1000 seed weight, grain yield, harvest index and oil yield was significant. Effect of sowing pattern was also significant on the numbers of silique per unit area, silique numbers per branch, number of seeds per silique, grain yield. harvest index and oil yield. Interaction effects of cultivar, planting density and pattern for all traits were significant. Regarding to the effect of cultivar on yield and oil percent age, Licord and Modena, regarding to the effect of density on yield, plant distance of 5 cm on rows, regarding to the effects of sowing pattern on yield and oil percentage, planting zigzag and in interaction effects of cultivar, density and planting pattern on yield and oil percentage, (Talayeh cultivar, the plant distance of 20 cm on rows, planting pattern of zigzag, and Modena cultivar, 20 cm plant distances on rows and a rectangular planting pattern treatments were cosidered as superior, respectively. Regarding to the goal of present research, oil production, treatment of Talayeh cultivar, 20 cm plant space in -1 ) can be recommend for production canola in rows and zigzag form plant pattern production oil (1571.85 kg. ha this experiment Similar climative condition.