ديناميك نيتروژن، فسفر و كربن لاشبرگ درخت ممرز (مطالعه موردي: سري يك جنگل شصت‌كلاته گرگان)

هدف از مطالعه حاضر، بررسي ديناميك عناصر غذايي كربن، نيتروژن و فسفر موجود در لاشبرگ گونه ممرز (Carpinus betulus L.) در لايه آلي راشستان جنگل شصت‌كلاته گرگان طي دوره يكساله مي باشد. در فصل پاييز، برگهاي تازه خزان كرده در پنج قطعه نمونه (تكرار) از قطعه بررسي دايمي جمع‌آوري و درون كيسه‌هاي لاشبرگي با قطر منفذ دو ميلي‌متر در محيط جنگل قرار داده شد. در طول يك سال، نمونه‌برداري از لاشبرگ (8 نمونه) به‌منظور اندازه‌گيري عناصر غذايي انجام شد. نتايج نشان داد كه تراكم نيتروژن كل لاشبرگ تازه ممرز، 5/1 درصد در ماده خشك بود كه پس از يكسال به 9/1 درصد افزايش يافت. تراكم فسفر لاشبرگ تازه 134/0 درصد در ماده خشك بود كه پس از يكسال به 136/0 درصد رسيد. نسبت كربن به نيتروژن لاشبرگ تازه 5/24 بود كه پس از يكسال به 4/17 كاهش يافت. نسبت كربن به فسفر لاشبرگ تازه، 282 بود كه در انتهاي دوره به 245 كاهش يافت. ميانگين وزن لاشبرگ تازه، 65/14 گرم بود كه پس از يكسال به 23/8 گرم رسيد. نيتروژن، نسبت كربن به نيتروژن و نسبت نيتروژن به فسفر با وزن ثانويه لاشبرگ ممرز در سطح اطمينان 99 درصد همبستگي معني‌داري را نشان دادند. نسبت كربن به نيتروژن و كربن به فسفر، شاخص تمايز فازهاي متفاوت تجزيه هستند. لاشبرگ ممرز، اصلاح كننده خاك رويشگاه مي‌باشد و بر افزايش توان اكولوژيك رويشگاه اثرگذار است. همچنين در مطالعات جنگل‌كاري و احياي جنگلهاي مخروبه با توجه به اقليم و ارتفاع توده از سطح دريا و شدت تخريب توده، كاربرد آن ضروري مي‌باشد.

The aim of this study was investigation of Carbon, Nitrogen and Phosphorus dynamics in Carpinus betulus L. leaf litter in organic layer of a broad-leaved mixed forest in Gorgan. Fresh litters were collected from five plots in district one, Shastkalate forest and were placed into some litterbags with 2 mm mesh. Then, they were located in the study site. Over one year (8 sampling), chemical analysis was carried out. Result showed total Nitrogen concentration in fresh litters was 1.5% and after one year increased to 1.9%. Phosphorus concentration in fresh litter was 0.134% and increased to 0.136% after one year. Carbon to Nitrogen ratio in fresh litter was 24.5, but after one year decreased to 17.4. Carbon to Phosphorus ratio in fresh litter was 282 and after one year decreased to 245. Weight of fresh litter was 14.65gr, but decreased to 8.23gr after one year. Nitrogen content, C/N and N/P ratios of Hornbeam leaf litters were correlated with secondary weight of litter. C/N and C/P ratios were appropriated for discriminating of decomposition phases. Hornbeam Leaf litters caused soil fertility and increased site indexes. It is necessary to use Carpinus in reforestation and rehabilitation of destroyed forest, considering climate, elevation and forest degradation density.