تاثير سطوح شوري و سيليسيم بر برخي ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك گياه دارويي خرفه (Portulaca oleracea L.)

خرفه (Portulaca oleracea L.) گونه‌اي هالوفيت يك‌ساله مي‌باشد كه مي‌تواند به‌عنوان سبزي، علوفه يا گياه دارويي در شرايط شور مورد توجه قرار گيرد. سيليسيم دومين تركيب معدني بعد از اكسيژن در كره زمين مي‌باشد. هر چند هنوز نقش آن در گياهان كاملاً روشن نيست، ولي اثرهاي مثبتي بر عملكرد و مقاومت به تنش‌هاي محيطي در گياهان داشته‌است. به منظور بررسي تاثير سطوح مختلف شوري و سيليسيم بر برخي پارامترهاي مورفوفيزيولوژيكي گياه خرفه آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده با چهار سطح شوري (6/0، 7، 14 و 21 دسي‌زيمنس بر متر) و دو سطح سيليسيم (عدم كاربرد و كاربرد (1 ميلي‌مولار سيليكات سديم)) و با سه تكرار در سال 1387 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. نتايج نشان داد وزن تر برگ و ساقه، وزن خشك برگ، تعداد برگ و شاخه فرعي در بوته، شاخص سطح برگ، سطح ويژه برگ و ارتفاع ساقه اصلي، تا سطح شوري 14 دسي‌زيمنس بر متر تفاوت معني‌داري با شاهد نداشتند، ولي در 21 دسي‌زيمنس بر متر كلريد سديم كاهش معني‌داري يافتند، در حالي‌كه وزن ويژه برگ با افزايش شوري افزايش معني‌داري يافت. كاربرد سيليسيم تاثير مثبت و معني‌داري در تعداد برگ در بوته، ارتفاع ساقه اصلي و شاخص سطح برگ داشت. نتايج حاصل از اين آزمايش نشان داد كه اين گياه تا حد زيادي به شوري مقاومت دارد و مي‌تواند در مناطق تحت تنش شوري به‌عنوان گياه دارويي مورد توجه قرار گيرد. همچنين شايد بتوان از سيليسيم به‌عنوان يك عنصر مفيد در افزايش عملكرد گياهان زراعي و همچنين افزايش مقاومت آنها به تنش‌هاي محيطي استفاده نمود.

Purslane (Portulaca oleracea L.) is an annual salt-tolerant species, which could be considered as vegetable, fodder or medicinal plant in saline conditions. Silicon is the second mineral element in the earthʹs crust after oxygen. Although its role is not so clear in plant nutrition, silicon has positive effects on plantʹs yield and resistance to biotic and abiotic stresses. In order to study the effects of salinity and silicon application on some morphophysiologic parameters of purslane (Portulaca oleracea L.), a greenhouse experiment was conducted at Ferdowsi University of Mashhad in a split-plot arrangement based on completely randomized block design with 3 replications during summer 2008. Four salinity levels of NaCl (0.6, 7, 14, 21dS/m) were in main plots and two silicon levels (application of one mMol sodium silicate and not application) allocated to the subplots. The results showed that salinity up to 14 dS/m did not impose any significant differences in fresh and dry weight of leaves and stem, number of leaves, branches, leaf area index, specific leaf area and height of main stem compared with control but at 21 dS/m salinity all the above mentioned parameters decreased significantly, while specific leaf weight increased with increasing salinity. Application of silicon had a positive effect on number of leaves per plant, leaf area index and height of main stem. The results indicated that purslane (Portulaca oleraceae L.) could sufficiently tolerate saline conditions and can be considered as a medicinal plant in saline soils and arid regions. Also silicon application may improve plantʹs yield and tolerance to environmental stresses.