مطالعه عملكرد و كيفيت بذر اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) تحت تيمار‌هاي مختلف نيتروژن و كم آبياري

به منظور بررسي واكنش عملكرد، خصوصيات كمي و كيفي اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به دور آبياري و كوددهي، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال زراعي 1388 اجرا گرديد. آزمايش به‌صورت كرت خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار اجرا شد. دور آبياري شامل 7، 14 و 21 روز يك‌بار در كرت‌هاي اصلي و كوددهي شامل 5 تلفيق كودي (100% كود شيميايي، 100% كود مرغي، 75% كود شيميايي + 25% كود مرغي، 50% كود شيميايي + 50% كود مرغي، 25% كود شيميايي + 75% كود مرغي) و شاهد (عدم كوددهي) در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه اثر فواصل آبياري بر عملكرد دانه، ارتفاع گياه، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله و درصد موسيلاژ معني‌دار ولي بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه و فاكتور تورم معني‌دار نبود. بيشترين عملكرد بذر و درصد موسيلاژ هنگامي به‌ترتيب با آبياري 7 و 14 روز بدست آمد. عملكرد دانه، تعداد پنجه در بوته، ارتفاع گياه، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، درصد موسيلاژ و فاكتور تورم به‌طور معني‌داري تحت تاثير كوددهي قرار گرفتند. بيشترين ماده خشك و عملكرد به‌ترتيب با جايگزيني 50% و 75% كود شيميايي توسط كود مرغي حاصل شد. به‌طور كلي مي‌توان اظهار كرد كه تيمار 75% كود مرغي + 25 درصد كود شيميايي با دور آبياري 14 روز براي اسفرزه مطلوب مي‌باشد.

In order to investigate the response of quantitative and qualitative characteristics of isabgol (Plantago ovata Forssk.) to different irrigation regimes and different fertilizers, a field experiment was conducted at the research farm, Shahrekord University, 2009. The experimental design was split-plot in randomized complete blocks design with three replications. Whole plots were three replications of irrigation intervals (irrigation after 7, 14 and 21 days), and sub plots were different N fertilizers including 100% chemical fertilizer, 100% chicken manure, 75% chemical fertilizer + 25% chicken manure, 50% chemical fertilizer + 50% chicken manure, 25% chemical fertilizer + 75% chicken manure and no fertilizer. The irrigation regimes showed significant effect on the plant seed yield, plant height, number of spike per plant, spike length and mucilage percentage, but was not affected significantly in number of tillers per plant, number of seeds per plant, 1000-seed weights and seed swelling. The greatest seed yield and mucilage percentage were obtained at 7 and 14 days of irrigation regimes respectively. Seed yield, number of tillers per plant, plant height, number of spikes per plant, spike length, number of seeds per plant, 1000-seed weights, mucilage percentage and seed swelling were significantly affected under different fertilizer treatments. The maximum dry weight and seed yield were obtained with 50% and 70% replacement of chemical fertilizer and chicken manure respectively. In summary, our results illustrated that application of 75% chicken manure + 25% chemical fertilizer with 14 days intervals of irrigation was beneficial to isabgol.