خـراسان بـزرگ و نقش آن در گستـرش و شكـوفايي راه ابـريشم

Vast Khorasan and its role on Abrisham road development

خراسان بزرگ در بخش خاوري ايران، فراگيرنده ي سرزمين هاي قرار گرفته در جنوب آمودريا (جيحون) و سيردريا (سيحون) و شمال هندوكش بوده و از ديدگاه سياسي ورارودان (ماورا يالنهر) و كُهستان (قُهستان) را نيز در بر مي گرفته است. در روزگاران كهن، خراسان بزرگسراسر نواحي خاوري، جز ايالت سيستان را در بر مي گرفت. در آغاز دوره ي اسلامي، ورارودان بخشي از خراسان بزرگ به شمار مي آمد و اين ايالت پهناور تا نواحي باختري چين، به-ويژه استان سين كيانگ امروزي و شمال افغانستان، پامير و كوه هاي هندوكش پيش مي رفت. خراسان بزرگ درون مرزهاي ايران محدود نمي شد و بخش بزرگي از كشورهاي افغانستان، تاجيكستان، تركمنستان، ازبكستان و ... را در بر مي گرفته است. بنابراين، بخش هاي پهناوري از آسياي مركزي كه در خراسان بزرگِ ايران قرار داشته، حوزه ي رخنه ي فرهنگ ايراني و خاستگاه رنسانس ايراني در دوره هاي پس از اسلام بوده است. افزون بر اين، ايران ميان چهار منطقه ي ارزشمند خاورميانه، خليج فارس، حوزه ي درياي مازندران و آسياي مركزي قرار گرفته است كه به آن، نقش كليدي ويژه اي در پيوندهاي منطقه اي مي بخشد. راه ابريشم گذرگاه سازش، بازرگاني جهاني و مسير جا به جايي ايده ها، انديشه ها، آگاهي ها، باورها، و يكي از بزرگ ترين راه هاي بازرگاني جهان بود كه با گذشتن از چندين كشور بزرگ و گسترده، با ارزش ترين پلِ ميانِ مردمان و سرزمين هاي آن روزگاران بوده و حوزه هاي فرهنگ ايران، هندوستان، چين، ورارودان و ميان رودان را به هم گره مي زد و سده هايي چند، اين بار سنگين را بر دوش داشت.

Vast Khorasan in eastern part of Iran including the lands that stands in south of Amo sea (Jeyhon) and Sir sea (sayhon) , in the north Hendokish and from political sight were included Vararodan (Mavaraonnahr) and Kohestan (ghohestan).In the old time Vast khorasan were included all Eastern part, but state of Sistan. In the first age of Islam period Vararodan was a part of vast Khorasan and this vast state was made way up to western parts of China, especially today Sin kiang province and Afghanistan, Pamir and Hendokish mountains. Vast khorasn doesnʹt limited in Iran border and it was included big part of Afghanistan, Tajikistan, Torkamanestan, Uzbekistan and etc… Thus the wide part of central Asia that stands in vast Khorasan of Iran was a zone for entrance Iranian culture and the source of Iranian renaissance in the age of after Islam. Also Iran is stand on middle of four worth zone, middle east, Persian gulf, Mazandaran sea, and central Asia that gives to Iran special role for connecting regions. Abrisham road is a passage of peace, global trade, relocation path of idea, opinion, knowledge, believes and one of the biggest international commercial road that pass from many big country and it was a worthy bridge between peoples that live on that times, also it was the zone that connected Iranian, Indian, China and Vararodan and Miyanrodan cultures and in many century for a long time Iran had this responsibility.