مباني رفتاري مصرف، دانش و اطلاعات و مدل‌سازي تابع مصرف ايران

Foundation of Consumption Behavior, Knowledge and Information, and Modeling Consumption Function in Iran

هدف اين مقاله تبيين رفتار مصرفي افراد در چارچوب تابع مصرف خصوصي سرانه ايران است. براي مدل‌سازي تابع مصرف در ادبيات اقتصادي دو روش وجود دارد. روش اول مبتني بر استخراج و تخمين معادله اولر است و روش دوم براساس شناسايي عوامل موثر بر مصرف، استوار است. اين مقاله با تاكيد بر نقش دانش و اطلاعات نشان مي‌دهد كه روش اول براي مطالعات تجربي با نارسايي‌هاي جدي مواجه است، لذا روش دوم براي تحليل رفتار مصرفي كشور انتخاب مي‌گردد. در اين روش عوامل تعيين‌كننده مصرف كشور شناسايي و تابع مصرف خصوصي سرانه با استفاده از داده‌هاي سالانه دوره 1382 – 1338 برآورد مي‌شود. ابتدا مدل خطي مصرف، تخمين و سپس به دليل غيرخطي بودن مدل مصرف ايران، مدل غيرخطي پوياي مصرف در چارچوب روش غيرخطي استار (STAR)، مدل‌سازي و با استفاده از روش تخمين غير‌خطي، تخمين زده مي‌شود. نتايج برآوردها مويد اين است كه متغيرهاي درآمد قابل تصرف سرانه و ثروت سرانه بر مصرف سرانه كشور تاثير مثبت دارند. در حالي‌كه نرخ تورم بر مصرف سرانه تاثير منفي دارد. همچنين نتايج مدل‌هاي حطي و غير‌خطي نشان مي‌دهند رفتار مصرفي افراد در كشور از چسبندگي برخوردار ‌است كه فقدان دانش و اطلاعات به عنوان يكي از عوامل تاثير‌گذار در شكل‌گيري اين نوع رفتار مي‌باشد. مقايسه نتايج مدل غيرخطي با مدل خطي تاييد مي‌كند كه مدل غيرخطي توانسته ‌است در ابعاد مختلف بهتر از مدل خطي رفتار مصرفي كشور را تبيين كند.