نمونه‌هاي لفظي بديعي در قرآن

Rhetorical Figures of Word in the Koran

قرآن كتابي است كه كلام آن استوار، با صلابت و مشحون از محاسن و زيبايي‌هاي ادبي مي‌باشد و اسلوب و معيارهاي بلاغت در بافت سور و آيات آن به شيوايي به كار رفته است. در اين مقاله نمونه‌هاي لفظي بديع با نظم منطقي ازقرآن استخراج و مطابق آثار و نظريات دانشمندان اسلامي بررسي شده است. هدف اصلي شناساندن نمونه‌هاي بديعي قرآن به جويندگان و دانش پژوهان است تا به محاسن و مفاهيم عميق كلام الهي بيشتر پي ببرند. مطالعه در اين مقاله به روش اصيل (Original) انجام گرفته و نوع تحقيق كيفي – توصيفي است، جامعه‌ي آماري شامل كليّه آيات قرآن و حجم نمونه آياتي مي‌باشد كه نمونه‌هاي لفظي بديعي در آن‌ها برجسته‌است. روش تحقيق با قرايت تك تك آيات قرآن و مطالعه آثاركتابخانه‌اي مرتبط با موضوع انجام‌گرفته و نمونه‌هايي كه آرايه‌هاي لفظي در آن‌ها يافت شده؛ استخراج، فيش برداري و مورد تجزيه و تحليل قرارگرفته و يافته‌هاي جديد ارايه شده است. باتوجّه به‌يافته‌هاي تحقيق، اين نتيجه حاصل شد كه بيشتر صناعات لفظي در قرآن در مرتبه اوّل فاصله، جناس، تكرار و تصدير و در مرتبه بعد اعنات (التزام)، عكس، موازنه، ترصيع، تشابه الاطراف لفظي، قلب و تصحيف مي‌باشد. ديگر اين كه نظم متن، برخاسته از شيوه‌ي تلفيق كلمات و تركيبات با يكديگر و صلابت و استواري كلام، ناشي از كاربرد طبيعي اين آرايه‌ها در آيات است؛ بدين علّت قرآن شيوا، رسا و در اوج فصاحت و بلاغت است.

The Koran is a strong and stable text, replete with literary beauties. Rhetorical techniques and methods are eloquently used in the context of its chapters and verses. In this article, examples of rhetorics in the Koran have been identified through a rational system and have been examined against the works and views of Islamic scientists. The main purpose has been to familiarize researches and scholars with the beauties of the Koran so that they can understand their deep meanings. This original study is a qualitative-descriptive research. The population includes all the verses; the sample consists of the verses in which rhetorical examples are significant. The research started with the reading of every single verse and the topic-related library resources. Rhetorical instances were extracted, written on note cards, and analyzed. According to the findings of this research, it was concluded that most figures of speech in the Koran primarily include rhyme, pun, repetition, and epanorthosis, and secondarily consist of commitment, antimetabole, balance, crossed rhyme, symploce, and metathesis. Also, the organization of the text is based on the combination method of words and expressions and the stability and consistency of discourse originating from the natural use of these figures in the verses. This is why the Koran is eloquent, expressive, and extremely fluent and rhetorical.