نقد روان‌شناختي و سمبليك روياي ضحّاك

The Psychological and Symbolic Criticism of Zahhakʹʹs Dream

رويا و خواب از ديرباز جزو موضوعاتي بوده كه شاعران و نويسندگان از آن بهره جسته‌اند. در اين مقاله، ابتدا نظريات برخي پژوهشگران و روان‌شناسان درباره رويا مي‌آيد، سپس نمونه‌اي از روياها كه در كتاب‌هاي ديگر غير از شاهنامه آمده است، بررسي مي‌گردد و سرانجام سعي مي‌شود تا روياي ضحّاك از ديدگاه نقد روان شناختي و سمبليك، بررسي گردد. درنقد روان شناختي كه بيشتر مورد توجّه نگارنده اين سطور است؛ به نظريات روان شناساني چون فرويد، يونگ، آلفردآدلر و ... تاكيد شده است. ماخذ ابياتي كه در متن آمده است، جلد اوّل شاهنامه به كوشش دكتر سعيد حميديان است. و اعدادي كه در كنار ابيات آمده است، به ترتيب، عدد سمت چپِ مميّز، نشانگر شماره صفحه و عدد سمت راستِ مميّز، نشانگر شماره بيت مي‌باشد.

Poets and authors have long benefited from dreams among other topics in their works of art. In this article, some researchersʹ and psychologistsʹ views on dreams will be given first. Then, a sample of dreams in books other than Shahnameh will be examined. Finally, an attempt is made to examine Zahhakʹs dream from a psychological and symbolic point of view. In the psychoanalytic criticism to which the author pays more attention, the psychological theories of Freud, Jung, Alfred Adler, etc. are emphasized. The lines in the article are taken from the first volume of Shahnameh, compiled by Saeed Hamidian. Numbers to the left of the lines indicate the page number and those to the night show the number of the couplet in the book.