ناصرخسرو و سنايي پيشگامان روشن‌نگري و روشن‌گري در ايران

Sanayi and Nasser Khosrow, the Forerunners of Clear-sightedness and Enlightenment in Iran

گذشته پرفراز و نشيب كشور ايران از روزگاران كهن تا به امروز قلمرو مردان بزرگ و شاعران و دانشمندان بوده است كه برخي از آنان با مبارزات عقيدتي، سياسي و ... بخشي از صفحات تاريخ اين سرزمين را به خود اختصاص داده‌اند. ناصرخسرو و سنايي در شمار اين شاعران‌اند؛ آنها به عنوان متفكّران اجتماع به روشن‌گري پرداختند و مردم را در شرايط پيش‌آمده هدايت كردند، اين حكيمان نسبت به مسايل اجتماعي و دغدغه‌هاي فضاي سياسي حاكم بر جامعه حساسيّت نشان دادند و بر اين اعتقاد بودند كه براي سامان دادن به اوضاع سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جامعه، به آرا و انديشه‌هاي نو و تازه‌اي نياز است و براي خروج از بحران بايد فكر و انديشه عوض شود؛ البتّه سياست و اجتماع هم بسيار مهم است چرا كه تفكّر در كالبد اين ساختارها رشد و نمو مي‌كند. نظر به اهميّت مولّفه روشن‌گري به عنوان يكي از مفاهيم و مضامين ارزنده در جوامع بشري، در اين مقاله نگارنده بر آن است به تحقيق و تبيين علل و اسباب پيدايش روشن‌گري و جلوه‌هاي آن در عرصه‌هاي گوناگون ديني، سياسي و اجتماعي با توجّه به آثار منظوم ناصرخسرو و سنايي دو شاعر گران‌مايه زبان فارسي بپردازد.

Iranian history from early times up to now has had great men, poets, and scholars, some of whom have occupied important pages of this history book due to their religious, political, ... struggles. Sanayi and Nasser Khosrow are two outstanding examples. As social thinkers, they endeavored to enlighten the society and guide the people. These scholars were sensitive to social problems and political issues, dominating the society. They believed that new ideas and opinions are needed in order to improve political, social, economic, and cultural conditions of the society. Given the importance of enlightenment in human societies, this article tries to study and explicate the reasons and causes of enlightenment and its representation in various religious, political, and social areas on the basis of the versed works of these two great poets.