فراواني و علل كليشه‌هاي تكراري پرتونگاري در بيمارستان‌هاي منتخب كرمانشاه 1385

Frequency and rate of Radiographics repeat and it’s causes in selected Hospitals in Kermanshah (2006)

مقدمه: بررسي فراواني و علل تكرار كليشه‌هاي پرتونگاري يكي ازعوامل اساسي در ارزيابي عملكرد پرتونگاران و تجهيزات هر سرويس راديولوژي محسوب مي‌گردد. بررسي فيلم هاي تكراري نشان‌گر منابع خطا و محدوده‌هايي است كه مي‌تواند بهبود يابد. فيلم‌هاي تكراري علاوه بر تحميل هزينه اضافي، عامل افزايش غيرضروري دوز تابشي به جمعيت بيماران است. باتوجه به آمار متفاوت در خصوص فراواني كليشه‌هاي تكراري و عدم اطلاع از وضعيت آن در مراكز راديولوژي كرمانشاه، مطالعه حاضر طراحي و در مراكز منتخب اين شهر در سال 1385 انجام گرفت. مواد و روش‌ها:اين مطالعه از نوع توصيفي بود و طي يك دوره پنج‌ماهه در روي پرتونگاري‌هاي ساده انجام پذيرفت. كليشه‌هاي تكراري توسط كارشناسان كنترل كيفي جمع‌آوري و اطلاعات مربوط به مشخصات جمعيت‌شناختي بيمار، پرتونگار و علل تكرار هر كليشه، مشخص ودر چك‌ليست‌هاي منطبق بر اهداف مطالعه ثبت گرديد. سپس داده‌ها به كمك آمار توصيفي بررسي شد. يافته‌ها: طي مدت مطالعه در مجموع 11109 پرتونگاري انجام شد و مورد بررسي قرار گرفت. فراواني كليشه‌هاي تكراري 730 مورد بود كه 6/6 درصد از كل كليشه‌ها راتشكيل مي‌داد. بيشترين درصد تكرار مربوط به بيمارستان امام رضا (ع) با5/8 درصد بود. بالاترين فراواني تكرار ناشي از عوامل تابش نامطلوب (7/2%) ثبت گرديد. از نظرمنطقه مورد پرتونگاري ناحيه جمجمه و سينوس‌ها با 12درصد بيشترين فراواني تكرار كليشه را داشتند. بيشترين فراواني تكراركليشه نزد بيماران با محدوده سني 90-76 (7%)و بي‌سواد(3/7%) بود. نتايج نشان داد فراواني تكرار كليشه‌ها نزد بيماران مذكر 4/6 درصد و در بيماران مونث 8/6 درصد است. دربيماران ساكن شهر اين فراواني 5/6 درصد و در روستاييان 7/6 درصد ثبت شد. در مقايسه مواردي‌كه جنسيت پرتونگار با بيمار غيرهمسان بود فراواني تكرار كليشه بيشتر(9/6%) بود. بيشترين فراواني تكراركليشه در بين پرتونگاراني با رتبه دانشجو (9%) و سپس كارشناسان (7/6%) و با سابقه كاري زير دو سال (8/9%) مشاهده شد. نتيجه‌گيري: گرچه در مطالعه حاضر، فراواني تكرار كليشه‌هاي پرتونگاري (6/6%) همانند تحقيقات مشابه است، ولي اين مقدار در بعضي مراكز و در مناطق خاصي از بدن قابل قبول نيست. لذا توجه به كاليبراسيون منظم تجهيزات، دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت، به‌كارگيري پرتوكاران ثابت و متناسب با حجم كار،آموزش بيماران قبل از آزمون، تهيه جداول عوامل تابش، نظارت كامل بر كار دانشجويان كارآموز و به‌كارگيري تجهيزات پرتونگاري نوين و ديجيتال نقش به‌سزايي در كاهش فراواني كليشه‌هاي تكراري و افزايش بهره‌وري مراكز راديولوژي دارد.