عوامل مرتبط با انتخاب روش‌هاي زايماني در مادران باردار (كرمانشاه، 1385)

زمينه: زايمان طبيعي بهترين روش زايماني براي بيشتر زنان باردار است كه با توجه به آمار روزافزون سزارين ميزان آن رو به كاهش است (1). شيوع سزارين در بيشتر كشورهاي جهان تفاوت قابل‌ملاحظه‌اي با آمار سازمان بهداشت جهاني (15-10%) دارد (2). فقدان آگاهي از عوارض سزارين از علل افزايش تمايل زنان باردار نسبت به سزارين است كه با افزايش آگاهي خانواده‌ها در مورد عوارض آن و جلوگيري از انجام سزارين‌هاي بي‌مورد مي‌توان موجب كاهش ميزان سزارين و ترويج زايمان طبيعي و ارتقاي سلامت مادر و نوزاد شد (3). ميزان شيوع سزارين در شهرستان كرمانشاه 40 درصد است كه حدود 4-3 برابر آمار سازمان بهداشت جهاني مي‌باشد. اين هدف تعيين ترجيح و انتخاب روش زايماني در مادران باردار مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي شهر كرمانشاه در سال 1385 انجام گرفت. روش‌ها: در اين مطالعه 705 مادر باردار براي جمع‌آوري داده‌ها با روش نمونه‌گيري خوشه‌اي بر اساس منطقه انتخاب شد و براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه دو قسمتي (جمعيت‌شناختي و انتخاب روش زايماني) استفاده شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با آزمون‌هاي مجذور كاي و آناليز واريانس انجام شد. يافته‌ها: بيشترين درصد واحدهاي پژوهش درگروه سني30-20 سال (62%)، داراي تحصيلات متوسطه (9/37%)، خانه‌دار (5/91%) و نخست زا (50%) بودند. 1/85 درصد آن‌ها هيچ‌گونه آموزشي در دوران بارداري نديده بودند. مادران مهم‌ترين دليل براي انتخاب سزارين را (5/61%) بي‌دردي مراحل زايماني عنوان كردند و بيشترين ميزان اطلاعات در مورد روش هاي زايماني (5/61%) را از ماماهاي شاغل در مراكز بهداشتي و درماني كسب كرده بودند. 7/13درصد نمونه‌هايي كه در كلاس‌هاي دوران بارداري شركت كرده بودند داراي آگاهي بالايي در مورد زايمان طبيعي داشتند. 55 درصد آن‌ها زايمان طبيعي، 7/22 درصد سزارين و 1/22 درصد زايمان بيدرد را براي خود ترجيح مي‌دادند. 75 درصد از مادران عوارض سزارين را نمي‌شناختند و 79 درصد در باره زايمان بي‌درد اطلاعاتي نداشته و 4/72 درصد نمونه‌ها عوارض بي‌هوشي را نمي‌شناختند. نتيجه‌گيري: از آن جايي كه افراد آگاهي پاييني نسبت به انتخاب زايمان طبيعي به‌عنوان روش زايماني خود داشتند و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تلاش جدي را براي كاهش سزارين‌هاي غيرضروري از سال 1382 شروع كرده است، انتظار مي‌رفت كه سطح آگاهي افراد نسبت به انتخاب روش زايماني از وضعيت بهتري برخوردار باشد. به‌نظر مي‌رسد كه اين امر به‌طور جدي پيگيري نشده و دست‌اندركاران مراكز بهداشتي نتوانسته‌اند در اين زمينه خيلي موثر باشند (4-1). با طراحي برنامه‌ مناسب و استفاده ازرسانه هاي ارتباط جمعي، مي‌توان سطح آگاهي مادران را براي پذيرش و تحمل مراحل زايمان طبيعي و اطلاع‌رساني در خصوص روش‌هاي بي‌دردي در زايمان طبيعي را افزايش داد (5) و با هدف ترويج زايمان طبيعي تدابيري انديشيده شود تا مادران در طي دوران بارداري از مزايا و روند زايمان طبيعي آگاه گردند (3) و با شناخت روش‌هاي زايماني و آشنايي با مزاياي زايمان بي‌درد و عوارض سزارين بدون انديكاسيون، با آگاهي بيشتري روش زايماني خود را انتخاب نمايند.