ارزيابي سياست هاي آب كشاورزي از منابع آب زيرزميني مدل برنامه ريزي مثبت(PMP) مطالعه موردي شهرستان اقليد

Assessing Policies of Irrigation for Groundwater by Positive Mathematical Programming (PMP) Case Study: Eghlid

در دهه هاي اخير به علت بروز بحران آب، بيشتر كشورها به اتخاذ سياست هاي جديد در مورد مديريت تقاضاي آب به جاي مديريت عرضه آب گرايش پيدا كرده اند. در مناطق خشك و نيمه خشك ايران مانند استان فارس، آب مهمترين عامل محدود كننده توسعه اقتصادي و نيز مهمترين نهاده كشاورزي است. خشكسالي در سال زراعي 87-1386 نمونه اي از خطر اين بحران كاهش عرضه آب است، لذا مديريت تقاضاي آب با صرفه جويي از منابع آب سطحي و زيرزميني موجود، اهميت ويژه اي مي يابد. اقتصاد كشاورزي ارتباط تنگاتنگي با مديريت آب دارد. از جمله روشهاي كاربردي در اتخاذ سياست، روش برنامه ريزي رياضي مثبت استاندارد (PMP) جهت كاليبره نمودن مدل بخش كشاورزي است. در اين مطالعه، نمونه گيري تصادفي دو مرحله اي و مصاحبه حضوري از زارعان دشت كشاورزي بكان شهرستان اقليد كه داراي منابع فراوان آب زيرزميني هستند، انجام شد. دو سناريو در رابطه با قيمت و مقدار آب مصرفي جهت مديريت تقاضاي آب كشاورزي اعمال مي شود كه نتايج حاصل از دو سناريو با مقايسه درآمد خالص و سطح زيركشت محصولات الگوي بهينه با الگوي مبنا، نشان مي دهد كه با اتخاذ سياست در سطح 10 درصد كاهش در موجودي آب مصرفي و با دو برابر نمودن قيمت آب، الگوي كشت بهينه نسبت به حالت مبنا تغيير چنداني نمي كند. بنابراين، با مديريت بهينه تقاضاي آب مي توان از اتلاف و هدرروي آن جلوگيري كرد زيرا؛‌ تلقي از آب به عنوان كالاي اقتصادي و با ارزش، ‌بهترين راه رسيدن به مصرف مناسب آب و مشوقي براي ذخيره و حفاظت از آن است.

In recent decades, due to water crisis, most countries have been more interested in new policies for managing water demand instead of regulating the water supply. In dry and semi-dry areas of Iran such as Fars province, water scarcity is not only the important factor that impedes economic development but also special input in production. Drought in year 2007 could be considered as a risk of crisis in water supply. So, the purpose of this study is managing water demand through economizing surface water and groundwater resources which is of special importance in the region. It is self-evident that agricultural economy has a close relationship with water management. In this research the standard Positive Mathematical Programming (PMP) method is used to calibrate the agricultural sector model. A two-stage stratified random sampling through personal interviews of Bakan from Eghlid farmers has been applied, where abundant water resources and groundwater exist. By selecting a real sample of farms, model calculation for both areas is carried out. Two scenarios are identified. In the first scenario, by using PMP model for each group from water resources are calculated separately. They differ in terms of net revenue which is because of overly cost of construction and operation of wells between the two groups of surface water and groundwater. Results show that 10% decrease in water supply or doubling the prices will not change the optimal crop pattern in comparison to the base pattern. The results of model calculation shows that through running new irrigation methods (intensive irrigation) and also by effective pricing policies, investment can be encouraged in the water sector and in the area and therefore, through optimum management of water demand the water resources can be saved and any form of waste avoided.