حقيقت نفس و حدوث جسماني آن در نزد فارابي

The Reality of the Soul and its Corporeal Origination according to Farabi

در تاريخ فلسفه، درباره حقيقت نفس و چگونگي حدوث آن، دو گروه به طرح ديدگاه پرداخته‏اند: 1) مشّاييان؛ 2) صدراييان. مشّاييان «نفس» را روحانيه‏الحدوث و روحانيه‏البقاي مي‏دانند، امّا صدراييان آن را جسمانيه‏الحدوث و روحانيه‏البقاي مي‏پندارند. تصوّر مي‏شود فارابي نيز كه يكي از مشّاييان به حساب مي‏آيد، همين قول را پذيرفته است؛ ولي در حقيقت، اين‏طور نيست و او را بايد قايل به حدوث جسماني نفس دانست. فارابي بر آن است كه انسان يكي از اجسام، و مركّب از مادّه و صورت است. از نظر او، نفس انسان در ابتداي تكوّن در مادّه حادث مي‏شود و تا زماني كه به مرتبه تعقّل نرسد، همچنان مادّي و جسماني است. آن عدّه از انسان‏ها كه به درك معقولات، و مرتبه تجرّد مي‏رسند، و داراي نفس غيرمادّي‏اند، به عقول فناناپذير مي‏مانند؛ امّا ساير نفوس نظير بقيه صورت‏هاي هيولاني، با فروپاشي مادّه و بدن، فاسد مي‏شوند و سرانجام همچون جانوران نابود مي‏گردند (از اين‏رو، پس از مرگ، زنده نيستند و بهشت و جهنّم ندارند.)

There are two major theories, in the Islamic philosophy, regarding the reality of the soul and its origination. On the one hand, the Peripatetics believe in its incorporeal origination and survival, while the Sadraians consider it as being corporeal in its origination, and incorporeal in its survival. Normally, people think of Farabi, as a Peripatetic, to belong in the first camp, but it is not true. The authors of is article tries to show that Farabi considers human being as one of the bodies, comprised of matter and form. It remains corporeal before reaching the state of intellect. Only those who can comprehend rational concepts and intelligibles, attain immateriality and posses incorporeal souls. They resemble immortal intellects. Other souls, however, will perish with the corruption of their bodies and annihilate like other animals (and therefore, have no heaven or hell).