نقش دانشگاه در ايجاد سرمايه اجتماعي به منظور ارايه الگوي پيشنهادي براي ارتقاي نظام آموزش عالي كشور

هدف پژوهش حاضر بررسي نقش دانشگاه در ايجاد سرماية اجتماعي به‌منظور ارائة الگويي براي ارتقاي نظام آموزش عالي كشور است و با روش توصيفي پيمايشي انجام گرفته است. جامعة آماري اين پژوهش اعضاي هيأت علمي تمام‌وقت دانشگاههاي آزاد استان كرمان در سال تحصيلي 88 ـ87 (620 نفر) بودند كه 175نفر به‌صورت نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي از بين آنها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، دو پرسشنامة محقق‌ساخته بود. از بررسي متون و پيشينة پژوهش 54 متغير و زيرمؤلفه استخراج شد و براساس آن، پرسشنامة اول براي تعيين وضع موجود سرماية اجتماعي تدوين گرديد. روايي محتوايي پرسشنامه را صاحبنظران تأييد كردند و پايايي آن پس از اجراي آزمايشي بين تعدادي از اعضاي هيأت علمي،‌ از طريق ضريب آلفاي كرانباخ 98/0 محاسبه گرديد. تجزيه و تحليل داده‌ها در دو سطح توصيفي و استنباطي (تحليل عاملي و ضريب همبستگي) صورت گرفت. پس از انجام تحليل عاملي، 7 مؤلفة اصلي و 54 زيرمؤلفه شناسايي شد و با هويت سازماني، توانمندسازي، همكاري و نفع عمومي، تسهيم دانش و خلق سرماية فكري، اعتماد و همبستگي، مديريت مشاركتي و آگاهي نامگذاري گرديد. نتايج نشان داد كه مؤلفة اصلي اعتماد و همبستگي از بالاترين ميانگين و مؤلفة مديريت مشاركتي از كمترين ميزان ميانگين برخوردار است و زيرمؤلفه‌هاي تعهد و تعلق، ميزان قدرت رهبري و مديريت، خيرخواهي و ديگرخواهي برقراري ارتباط بين افراد داراي دانش با افراد نيازمند به دانش آنها، قابليت دسترسي به افراد و گروههاي مورد نياز، بالاترين ميانگين را دارند، ولي زيرمؤلفه‌هاي تجليل و قدرشناسي، عدالت، جهتگيري به سمت هدف جمعي، پرورش نوآوري و خلاقيت، همبستگي در كل سازمان، مديريت مشاركتي پايين‌ترين ميانگين را دارند و نشان‌دهندة وضعيت نامطلوب در اين حوزه‌ها است. نتايج نشان داد كه بين نظر پاسخگويان از لحاظ متغير جنسيت، تحصيلات و سابقة كار تفاوت چنداني وجود ندارد، ولي توزيع نظر پاسخگويان در متغيرهاي مرتبة علمي و محل دانشگاهي محل خدمت يكسان نيست، به‌طوري كه در متغير مرتبة علمي، بيشترين سرماية اجتماعي مربوط به استادان و كمترين مربوط به مربيان است. همچنين در متغير واحد دانشگاهي محل خدمت، شهرستان زرند و كرمان به ترتيب، بالاترين و پايين‌ترين ميزان سرماية اجتماعي را دارند. نتايج نشان داد كه جوّ اين دانشگاهها پيش‌نياز اصلي را براي ايجاد و ارتقاي سرماية اجتماعي ندارد و نقش‌ آنها در اين زمينه ضعيف است. براساس يافته‌هاي حاصل از پرسشنامة اول و دوم، شامل 5 بخش (فلسفه و اهداف، مباني نظري، ‌چهارچوب ادراكي، مراحل اجرايي، نظام ارزشيابي) تدوين گرديد و سپس با استفاده از روش اميد رياضي با 96/0 اعتبارسنجي شد.