نقش حمايت از حقوق مالكيت فكري درتوسعه صادرات با رويكرد زنجيره تامين

Role of the Intellectual Property Rights Protection in Promoting Exports: A Supply Chain Approach

امروزه سهم دانش و تحقيق و توسعه در توليد كالاها و خدمات به ‌سرعت درحال افزايش است و تنها طريق حقوقي براي حمايت از دانش و نوآوري‌هاي حاصل از تحقيق و توسعه كه در كالاها و خدمات گوناگون، اعم از صنعتي، كشاورزي، معدني و حتي كالاهاي هنري و فرهنگي نيز متبلور مي‌شود، حقوق مالكيت فكري است. اين مالكيت‌ها خود سرمايه‌اي جداي از سرمايه‌هاي مادي بنگاه است و ارزش آنها در برخي موارد حتي از سرمايه‌هاي مادي بنگاه بيشتر است. بنابراين لازمه تصميم‌گيري موفقيت‌آميز در صادرات به‌عنوان يكي از حلقه‌هاي زنجيره تامين آن است كه صادركننده، وضعيت حقوق مالكيت فكري در محصولات صادراتي را در قالب زنجيره تامين به‌طور دقيق بررسي كند، چه در غير اين‌صورت هزينه‌هاي سنگيني، توام با جبران خسارت مدني و كيفري، هم در كشور مبدا و هم در كشور يا كشورهاي هدف متوجه او خواهد بود. بر اين اساس در اين مقاله نخست، دلايل و شيوه‌هاي حمايت از مالكيت فكري در صادرات با توجه به اهميت دارايي‌هاي فكري بررسي مي‌شود و در اين‌ راستا نحوه حمايت از اين دارايي‌ها و چگونگي انتخاب و اولويت‌بندي دارايي‌هايي از اين نوع كه بايد در بازارهاي بين‌المللي مورد حمايت قرار گيرند تشريح مي‌شود. دوم، اهميت مالكيت‌هاي فكري در فعاليت‌هاي صادراتي از لحاظ قيمت‌گذاري، تامين مالي صادرات، تطبيق محصول با سليقه بازار صادراتي، بازاريابي و حضور در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي بررسي مي‌شود و سوم، چارچوب‌ها و الزامات حقوقي حمايت از مالكيت‌هاي فكري در داخل و در سطح بين‌المللي با توجه به قوانين و مقررات داخلي و نيز مفاد معاهدات چندجانبه‌اي كه جمهوري اسلامي ايران به آنها ملحق شده است، به‌طور خلاصه ارزيابي مي‌گردد.