اوراق بهادار استصناع؛ مكمل بازار سرمايه ايران

Estesnaʹʹa; negotiable papers, as a complementary for capital market of Iran

خلا حاصل از حذف اوراق قرضه و قابليت‌ عقود اسلامي براي طراحي ابزارهاي مالي متنوع، انديشمندان مسلمان را به فكر طراحي ابزارهاي مالي اسلامي انداخت؛ به‌طوري‌كه در زمان كوتاهي انواعي از ابزارهاي مالي اسلامي طراحي شد. اين مقاله به تبيين يكي از اين ابزارها كه براساس قرارداد استصناع طراحي شده است، مي‌پردازد. در اين ابزار وزارتخانه‌ها، شهرداري‌ها، شركتهاي دولتي و خصوصي كه درصدد احداث يا توسعه پروژه خاصي هستند و اعتبار مالي لازم براي انجام آن‌را ندارند، طبق قرارداد استصناع، ساخت پروژه مذكور را به سازنده (پيمانكار) سفارش مي‌دهند و در مقابل متعهد مي‌شوند بهاي پروژه را طبق زمان‌بندي مشخص به سازنده بپردازند. در اين روش سفارش‌دهنده به‌جاي پرداخت پول، متناسب با پيشرفت پروژه، اوراق بهادار استصناع مي‌پردازد. سازنده مي‌تواند در سررسيد، وجه اسمي اوراق را دريافت كند يا قبل از سررسيد، اسناد را در بازار ثانوي بفروشد. اوراق استصناع از نوع ابزارهاي مالي انتفاعي با نرخ بازدهي معين محسوب مي‌شود و انتظار اين است كه از سوي افراد ريسك‌گريز و متعارف مورد استقبال قرار گيرد. اين ابزار افزون بر توسعه سرمايه‌گذاري، وسيله مناسبي براي سياست مالي و پولي نيز محسوب مي‌شود و براي بازار سرمايه ايران كه با كمبود ابزارهاي مالي متنوع مواجه است، مكمل خوبي مي‌باشد.

Excluding government bonds and possibility of Islamic contracts in devising different financial instruments has made Muslim scholars think of designing Islamic financial instruments; in such a way, which different Islamic financial instruments were developed in a short- term. The present study explains one of these instruments, designed on the basis of Estesnaʹa contracts. Through this instrument, those ministries, municipalities or government and private companies which want to launch or run a major project and have not enough financial credit, order the project to the contractor, according to the Estesnaʹa contract and then, guarantee the payment of project costs to a contractor in a definite timing. In this way, the employer gives negotiable papers of Esteesnaʹa to the contractor instead of any other payment, regarding the improvement of the project. In due date, contractor acquires the ownership of negotiable papers of Estesnaʹa or he/ she can sell them in a secondary market before due date. Negotiable papers of Estesnaʹa, considered as profit-making financial instruments with definite output rate, are expected to be encouraged by non-risky and common people. They are also known as appropriate instruments for financial and monetary policies besides encouraging investment. As well as, it is a suitable complementary for the capital market of Iran which suffers a shortage of different financial instruments.