تحليل فقهي و كيفري ماده 268 قانون مجازات اسلامي

Legal and Penal Analysis of Article 268 of Islamic Punishment law

قتل عمدي، پس از ارتكاب و حصول شرايط و عناصر متشكله وفق مقررات قانون مجازات اسلامي و به حكم نص قرآن كريم و شريعت نبوي، مجازات قصاص را در پي دارد. مجازات مزبور از جمله مجازات هايي است كه واجد جنبه خصوصي و از مقوله حق الناس به شمار مي آيد. صاحب حق در اسلام به خلاف اديان قبل از دين مبين اسلام مختار است كه يكي از دو مقوله(گذشت يا قصاص) را برگزيند. قانونگذار اسلامي بر اين مبنا در قانون حدود و قصاص مصوب سال1361 در ماده 54 صراحتاً اين حق را براي اولياي دم به رسميت شناخته و از جمله حقوقي است كه پس از مرگ مجني عليه به ورثه ارث مي رسد. لكن قانونگذار دقيقاً به عكس ماده مرقوم در سال1370 با تصويب ماده 268 قانون مجازات اسلامي مجني عليه را قبل از مرگ واجد اختيار گذشت نسبت به فاعل دانسته است. حال آن كه اين ماده به نظر و با توجه به تحليلي كه در اين مقال آمده است موجه نبوده و از لحاظ كيفري و شرعي مقرون به صواب نمي باشد. با وجود ايرادات و مخالفت هاي موجود، تدوين كنندگان لايحه پيشنهادي مجازات اسلامي در ماده 18- 315 به مقوله گذشت مجني عليه وسعت بيشتري بخشيده ديه را نيز مورد تصريح قرار دادند كه مطالبه آن نيز از اولياي دم ساقط مي گردد؛ امري كه در ماده 268 به سكوت برگزار شده بود و با استدلال هاي ابرازي مي توان ديه را جهت اولياي دم مستقر ساخت.