تاثير سطوح مختلف كم آبياري بر عملكرد كمي و راندمان مصرف آب در ارزن نوتريفيد و سورگوم اسپيد فيد

The effect of different water deficit levels on yield and water use effeciency of forge millet and sorghum

به منظور بررسي اثر سطوح مختلف كم آبياري بر عملكرد كمي، اجزاي عملكرد و راندمان مصرف آب در ارزن (Pennisetum americanum) و سورگوم (Sorghum bicolor) در شرايط آب و هوايي ميانه، آزمايشي به صورت كرت‎هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1389 انجام شد. سطوح آبياري شامل تامين100%، 67 % و 33 % نياز آبي گياه كه به ترتيب بيانگر تيمار بدون تنش، كم آبياري متوسط و كم آبياري شديد مي‎باشد، به عنوان فاكتور اصلي و در فاكتور فرعي، نوع محصول شامل سورگوم و ارزن در نظر گرفته شدند. نتايج حاصله نشان داد كه اثر آبياري و نوع گياه بر عملكرد تر و خشك كل علوفه و راندمان مصرف آب در سطح يك درصد معني دار بود، تيمار بدون تنش با ميانگين 1/27 تن در هكتار علوفه تر و0/7 تن در هكتار علوفه خشك در هر چين بيش‎ترين و تيمار تنش شديد با ميانگين0/10 تن در هكتار علوفه تر و 6/2 تن علوفه خشك، كم‎ترين ميزان عملكرد علوفه، را به خود اختصاص دادند. بيش‎ترين راندمان مصرف آب با ميانگين 98/0 كيلوگرم ماده خشك بر متر مكعب آب مصرفي، مربوط به تيمار تنش متوسط در ارزن نوترفيد بود. تيمار تنش شديد در سورگوم با راندمان 65/0 كيلوگرم ماده خشك به ازاي هر متر مكعب آب مصرفي پايين ترين بازده مصرف آب را به خود اختصاص داد. توانايي ارزن در بهره‎برداري از آب مصرفي جهت توليد ماده‎ي خشك بيش‎تر از سورگوم بود. نتايج همچنين نشان داد كه راندمان مصرف آب با عملكرد علوفه تر و خشك همبستگي مثبت و معني داري در سطح احتمال 1% داشته و همبستگي مثبت و معني‎داري بين عملكرد تر و خشك علوفه با ارتفاع بوته، تعداد برگ، قطر ساقه و تعداد پنجه وجود دارد. سطوح آبياري اثر معني داري بر ارتفاع گياهان مورد مطالعه در سطح يك درصد داشته است با افزايش ميزان آبياري از 33 درصد به 100 درصد نياز آبي، ميانگين ارتفاع بوته از 3/65 به 0/104 سانتي متر افزايش يافت. افزايش تنش كم آبي تعداد برگ تشكيل شده بر روي ساقه اصلي گياه علوفه اي را كاهش داد، به طوري كه تعداد برگ از 8/9 عدد در آبياري كامل به 9/8 در آبياري متوسط و به 8/7 عدد در تنش شديد كاهش يافت. با تامين كامل آب حداكثر تعداد پنجه و قطر ساقه بدست آمد.

To evaluate the different Water Deficit levels on yield, yield components and water use efficiency of forage millet (Pennisetum americanum) and sorghum (Sorghum bicolor);an experiment was conducted in agricultural research station of Miyaneh branch, at Islamic Azad University in 2010. Experimental design was split plot based on Randomized Complete Block in three replications. The main plots were three irrigation levels (33,67 and 100 percent of water requirement), sub plots were species (forage sorghum and millet).The results showed that the effect of irrigation, plant and their interactions were significant in %1 level on total fresh and dry yield and water use efficiency. The results showed that the total fresh and dry yield for without stress treatment, was 27.1 and 7.0 ton/ha per each harvest, respectively. In moderate water stress, yield reduction was 20% but in severe stress we showed 63% yield reduction, which showed that high resistance to plants against drought stress was moderate. The highest water use efficiency (0.98 kg dry matter per kg water) related to moderate stress treatment and CV. Notrifeed millet. Treatment of severe stress in sorghum had the lowest water use efficiency (0.65 kg dry matter per cubic meter of water) with about 34 percent lower compared to superior treatments. Ability of millet in water utilization for dry matter production was higher than sorghum. The results also showed that the water use efficiency and fresh and dry forage yield had significant and positive correlation in %1 probablity level. In addition there was a significant and positive correlation between fresh and dry forage yield, Plant height, leaf number, stem diameter and number of tillers as well as total fresh and dry yield of forage and WUE in millet were greater than sorghum.