شكستن خواب و جوانه‌زني در بذر گيلاس وحشي (Prunus avium)

گيلاس وحشي يكي از پهن‌‌برگان بومي سريع‌الرشد در جنگلهاي هيركاني مي‌باشد كه مي‌تواند چوب باارزشي توليد كند. بذر گيلاس داراي خواب عميقي است و تنوع زيادي در روشهاي شكستن خواب بذر آن وجود دارد. با توجه به اهميت گيلاس وحشي، اين مطالعه به‌منظور غلبه بر خواب و جوانه‌زني بذر آن انجام شد. براي اين مقصود، بذر لازم از منطقه علي‌آباد كتول واقع در جنگلهاي استان گلستان جمع‌آوري شد. سپس براي شكستن خواب بذر لايه‌پردازي گرم و به‌دنبال آن لايه‌پردازي سرد با سه تيمار با مزوكارپ، بدون مزوكارپ و بدون اِندوكارپ اجرا شد؛ به اين صورت كه بذرها به‌مدت 4 هفته تحت لايه‌پردازي گرم در دماي 20 درجه سانتي‌گراد و به‌مدت 10 هفته تحت لايه‌پردازي سرد در دماي 5 درجه سانتي‌گراد قرار گرفتند. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه لايه‌هاي مزوكارپ و اِندوكارپ تاثير معني‌داري در غلبه بر خواب و جوانه‌زني بذر گيلاس وحشي دارند. درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني و ارزش جوانه‌زني در بذرهاي لايه‌پردازي شده بدون اِندوكارپ بيشتر از بذرهاي لايه‌پردازي شده با مزوكارپ و بدون مزوكارپ بود. بنابراين با توجه به نتايج اين تحقيق، تيمار بدون اِندوكارپ مطلوبترين تيمار براي شكستن خواب بذر و بهبود وضعيت جوانه‌زني در بذر گيلاس وحشي مي‌باشد.

Wild cherry (Prunus avium) is a native fast growing broadleaved tree in Hyrcanean forests producing valuable wood. Prunus seeds have long dormancy and there is variety of methods for breaking dormancy of its seed. This study was conducted in order to overcoming dormancy and germination of Prunus seed. For this purpose, seeds were collected from Aliabad Katool region in forests of Golestsan province, north of Iran. The seeds with mosocarp, without mesocarp and without endocarp were subjected to warm stratification (4 weeks, 20 ?C) followed by cold stratification (10 weeks, 5 ?C). Results showed that mesocarp and endocarp had significant effects on overcoming seed dormancy and germination characteristics. Germination percent, germination speed and germination value in seeds stratified without endocarp were greater than those in seeds stratified with mesocarp and without mesocarp. The results revealed that the seeds without endocarp were the most favorable treatment to break dormancy and to improve germination characteristics in Prunus avium seeds.