سازگاري سوزني‌برگان مهم جهان در جنگلهاي شمال در سه منطقه ارتفاعي نوشهر

كاشت گونه‌هاي سوزني‌برگ صنعتي با هدف تعيين بهترين گونه سازگار با شرايط جنگلهاي طبيعي شمال كشور و كاستن از هزينه توليد و افزايش توليد در واحد سطح در عرصه جنگل‌كاري با فرض سازگاري تعدادي از گونه‌هاي صنعتي سوزني‌برگ و ترويج كشت آنها در عرصه جنگلهاي تخريب يافته شمال كشور از نيازهاي اوليه تامين چوب‌هاي الياف‌بلند به‌شمار مي‌رود. اين بررسي در سه رويشگاه مختلف جنگلي با طرح بلوكهاي كامل تصادفي و در سه تكرار در دامنه شمالي جنگلهاي نوشهر انجام شد: 1) پايين‌بند با 9 تيمار در بهار سال 1369 در بخش پاتم جنگل خيرود در ارتفاع 450 متر بالاتر از سطح دريا، 2) ميان‌بند با 12 تيمار در بهار سال 1370 در بخش نم‌خانه جنگل خيرود در ارتفاع 1000 متر بالاتر از سطح دريا و 3) بالابند با 12 تيمار در بهار سال 1369 در جنگل توسكاچال گلبند در ارتفاع 1250 متر بالاتر از سطح دريا. مشخصه‌هاي ارتفاع درخت، قطر برابرسينه و يقه، درصد زنده‌ماني و شادابي درختان در سال نوزدهم در ارتفاع بالابند و پايين‌بند و در سال هجدهم در ارتفاع ميان‌بند اندزه‌گيري و بررسي شدند. وضعيت پوشش گياهي منطقه، وضعيت خاك با حفر پروفيل و تشريح خاك و شرايط اقليمي سه عرصه نيز ارزيابي شد. تحليل آماري داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون ميانگين‌ها به‌روش دانكن انجام شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه در ارتفاع پايين‌بند گونه سكويا (Sequoia sempervirens) داراي بهترين رشد قطري، ارتفاعي و شادابي و پس از آن گونه كريپتومريا (Cryptomeria japonica) و كاج سياه (Pinus nigra var. calabrica) از گونه‌هاي موفق و سازگار تا اين مرحله بوده‌اند. در ارتفاع ميان‌بند، گونه پيسه‌آ (Picea abies) با مبدا كلاردشت (يوگسلاوي) در گروه اول و گونه‌هاي نراد (Abies nordmanniana تركيه و Abies alba بلغارستان) و كاج جنگلي (Pinus sylvestris) تركيه در گروه بعدي قرار گرفتند كه مناسب كاشت در مناطق مشابه مي‌باشند. در ارتفاع بالابند گونه‌هاي دوگلاس (Pseudotsuga menziesii) با مبدا بذر امريكا، نراد (Abies alba با مبدا بذر بلغارستان و Abies nordmanniana و Abies bornmulleriana با مبدا بذر تركيه) تا اين مرحله از گونه‌هاي موفق بوده و كاشت آنها نيز توصيه مي‌گردد.

This paper presents the results of an elimination trial of exotic needle-leaves in the form of Randomized Completely Blocks Design with three replications at three elevations of Nowshahr region: i) nine species of needle-leaves in lower altitude (450 m.a.s.l.) of Patom district, Kheiroud forest after 19 years, ii) twelve species in middle altitude (1000 m.a.s.l.) of Namkhane district, Kheiroud forest after 18 years, and iii) twelve species in higher altitude (1250 m.a.s.l.) Golband-Veysar forest after 19 years of plantation. Survival, diameter at breast height, collar diameter and total height of trees were measured every year. Final results (2008) indicated that: i) Sequoia sempervirens (origin of California- Nowshahr), Cryptomeria japonica (origin of Japan- Kelardasht) and Pinus nigra var. calabrica (origin of south France) were the promising species in the lower altitude, ii) Picea abies (origin of former Yugoslavia- Kelardasht), Abies nordmaniana (origin of Turkey) and Abies alba (origin of Bulgaria) were the promising species in the middle altitude and iii) Pseudotsuga menziensii (origin of Washington), Abies alba (origin of Bulgaria), Abies nordmaniana (origin of Turkey) and Abies bormulleriana (origin of Turkey) were the promising species in the higher elevation.