آگاهي و عملكرد زنان نسبت به خوددرماني با دارو بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

بيماري و سلامتي واژگاني هستند كه قدمت آن ها به تاريخ خلقت بشر بر مي گردد. در اين راستا به نظر مي آيد بيماري بيشتر از سلامتي توجه انسان را به خود معطوف داشته و استفاده از دارو به اشكال مختلف به عنوان يكي از راه هاي مبارزه با بيماري از گذشته مطرح بوده است. امروزه شاهد دسترسي هر چه بيشتر افراد به داروهاي مختلف ايم كه به عنوان يك پديده اجتماعي زيان بخش يعني خود درماني مطرح شده است. خوددرماني مي تواند از طريق مصرف يك داروي صنعتي يا داروي دست ساز، دستيابي به دارو بدون تجويز متخصص،1 استفاده از داروهاي تجويز شده قبلي در موارد مشابه،2 تقسيم داروهاي تجويز شده براي يك نفر بين اعضاي خانواده و آشنايان و استفاده از داروهاي اضافي باقيمانده در منزل انجام شود.3 پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي و مقطعي مي باشد كه بر روي 385 نفر از زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر اصفهان صورت پذيرفته است. جمع آوري اطلاعات با استفاده از پرسشنامه اي شامل آگاهي، اجزاي مدل و عملكرد انجام شد و نتايج حاصله با نرم افزارSPSS-16 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در اين پژوهش ميانگين نمره آگاهي و عملكرد زنان در زمينه خود درماني به ترتيب 78/19±66/54 و80/13±97/82 بود. نتايج نشان داده اند كه ميانگين حساسيت درك شده 11/17±48/72، شدت درك شده 73/14±60/71، منافع درك شده 13/17±29/68 و موانع درك شده 67/19±64/61 مي باشد. در اين پژوهش بيشترين فراواني خود درماني به تفكيك نوع بيماري شامل سرماخوردگي 223 نفر (%6/57) و بيشترين داروي مصرفي نيز شامل شربت ها و قرص هاي سرماخوردگي 208 نفر (%7/53) و عمده ترين علل خود درماني نيز تجربه قبلي از بيماري (%4/36) مي باشد. مهم ترين منبع كسب اطلاعات زنان مورد مطالعه در زمينه مصرف داروها، پزشك (%59/76) و تلويزيون (%98/32) و مهم ترين عامل پيشگيري كننده از خوددرماني، ترس از ابتلا به عوارض ناشي از مصرف خودسرانه داروها (%54/69) بود. به نظر مي رسد پزشكان نقش به سزايي در آگاه سازي افراد از عوارض حاصل از مصرف خودسرانه داروها دارا هستند كه بر اين اساس آموزش پزشكان و داروسازان در زمينه تجويز صحيح داروها و مشاوره با مصرف كنندگان داروها و تهيه بروشورها و كاتالوگ هاي مربوط به طرز استفاده صحيح از داروها مي تواند ميزان خوددرماني در جمعيت زنان را به حداقل مقدار ممكن برساند. ]م ت ع پ ز،1390، 13(8):52[