حقوق مالكيت فكري در آثار مبتني بر رايانه

Intellectual Property in Computer-generated- works

بعد از ظهور رايانه در نيمه دوم قرن بيستم و توليد گسترده انواع آثار شگفت انگيز ادبي، علمي و هنري توسط آن، بدون دخالت مستقيم انسان‌ها، نحوه حمايت حقوقي از اين آثار و احكام حقوقي آن در قالب نظام موجود مالكيت ادبي و هنري با چالش‌هاي فراوان مواجه شده است. موضوعاتي همچون تعيين حكم پديدآورندگي، مدت حمايت، و حقوق معنوي يا اخلاقي در اين قبيل آثار همگي مسايلي است كه بايد تكليف آن در قوانين مالكيت ادبي وهنري به‌‌صراحت مشخص گردد. گرچه در برخي از قوانين مانند قوانين انگلستان تكليف اين موارد به‌‌صراحت در قانون مشخص شده، اما اين مساله هنوز در قوانين بسياري از كشورها همچون آمريكا، فرانسه و آلمان به‌‌وضوح مورد توجه قرار نگرفته‌‌‌‌‌‌‌است. قوانين مالكيت ادبي و هنري ايران نيز كه بيش‌تر تحت تاثير نظام حقوقي فرانسه است نيز به‌صراحت به اين موضوع نپرداخته است. اما با توجه به رشد شتابان توليد اين قبيل آثار و ارزش و جايگاه اقتصادي آن‌ها در بازار به نظر مي‌‌‌‌‌‌‌رسد لازم است قانونگذار ما در اين باره واكنش مناسبي از خود نشان دهد و در اصلاح قوانين، اين موضوع را در رديف بانك‌هاي اطلاعاتي غير اصيل به موجب نظام ويژه (sui generis) مورد حمايت خود قرار دهد

After adventing of computers in the Middle of the 20th century and extensive production of miraculous literature and artistic works by it without any direct intervention of human being, the ways of legal protection of these kinds of works have been challenged. Questions like authorship, duration of protection and moral right in the computer-generated-works (CGW) should be decided in copyright laws. Although some statute laws such as England Copyright, Designs and Patents Act 1988 have specified obviously some legal aspects of these kinds of works, but itʹs position has yet to be determined in many countries like USA, France and Germany. Current Iranʹs copyright law which is under the influence of France intellectual property law, also has not yet been proceeding to this issue. However, considering the expeditious increasing of CGW productions and its economic value, it seems that nowadays the suitable reaction of legislatures and protection of them at least under «sui generis right» are necessary.