تحليل متن شناسي زيارتنامه حضرت امام رضا (ع) بر پايه نظريه كنش گفتار

نظريه كنش گفتار يكي از مهم ترين نظرياتي است كه بر دو حوزه فلسفه زبان و زبان دين تاثير گذاشته است. آستين، ارايه كننده اين نظريه، كاربرد زبان براي انجام كارهايي از قبيل اعلام كردن، وعده دادن، اظهار داشتن، تهديد كردن و ... را كنش گفتار ناميد. وي واحد ارتباط زباني را كنش هاي گفتاري اعلام كرد، بدين معني كه ارتباط زباني هنگامي اتفاق مي-افتد كه گوينده، كنش گفتاري انجام دهد. جان سرل بر پايه اين نظريه كنش هاي گفتاري را به پنج دسته تقسيم بندي كرد: كنش هاي اظهاري، اعلامي، تعهدي، ترغيبي و عاطفي. بررسي متن شناسي زيارتنامه حضرت امام رضا (ع) بر اساس طبقه بندي فوق نشان داد از مجموع 107 كنش گفتاري به كار رفته در اين متن، كنش هاي عاطفي با 38 مورد بيشترين و كنش هاي اعلامي با 22 مورد كمترين تعداد را به خود اختصاص داده اند. ضمن آن كه در متن فوق هيچ گونه كنش گفتاري تعهدي به كار نرفته است. نتايج فوق نشان دهنده ايجاد ارتباط عميق عاطفي گوينده و مخاطب يا مخاطبان زيارتنامه است. به عبارتي گوينده متن تلاش كرده است احساساتي از قبيل ارادتمندي، قدرداني و دوستي خويش را در قالب اين متن با مخاطب خويش به اشتراك بگذارد. اختلاف ناچيز بين تعداد ساير كنش هاي به كار رفته در متن با توجه به تعداد كل كنش هاي موجود معني دار به نظر نمي رسد.

The theory of speech function is one of the most significant theories affecting on the two fields of the philosophy of language and the language of religion. Austin, the developer of this theory, named the application of language for such acts as announcing, promising, expressing [an opinion], threatening, etc. as speech function. He proclaimed lingual communication unit as speech functions; i.e., lingual communication takes place when the speaker makes speech function. Based on this theory, John Searle has divided speech function into five categories: expressive, declarative, dedicational, persuasive, and emotional functions. A study of the textology of Imam al-Ri?a (A.S.)’s ziyarat nama (prayer book for pilgrimage) based on the above categorization showed that out of 107 speech functions used in this text, emotional functions with 38 instances are rated as the highest and declarative functions with 22 instances as the lowest in number; while no dedicational speech function has been used in this text. The above results indicate the formation of a deep emotional relation in the speaker to the addressee or the addressees of ziyarat nama. In a word, the speaker of the text tries to share his emotions such as devotion, appreciation, and friendship with his addressee by means of this text. The very small difference between the numbers of the other functions used in the text does not seem meaningful comparing to the sum total of the existing functions.