تاثير برنامه آموزش مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي تغذيه اي مرتبط با سرطان معده در زنان خانه دار شهر اصفهان

The effect of education based on health belief model of nutritional behaviors associated with gastric cancer in housewives of Isfahan city

مقدمه و هدف: تدوين برنامه هاي آموزشي درباره پيشگيري از بيماري هايي مانند سرطان از ضرورت هاي بهداشتي است. با توجه به ميزان بروز بالا و مرگ زايي سرطان معده در ايران و اينكه در حال حاضر، غربالگري اين بيماري، مشكل و پرهزينه است، مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير برنامه آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي تغذيه اي مرتبط با سرطان معده در زنان خانه دار شهر اصفهان انجام شده است. مواد و روش ها: در اين مطالعه نيمه تجربي، 84 زن خانه دار از شهر اصفهان به صورت تصادفي به دو گروه آزمون و شاهد تقسيم بندي شدند. قبل از اجراي برنامه آموزشي، هر دو گروه بر اساس الگوي اعتقاد بهداشتي، پرسش نامه محقق ساخته پايا و روا را تكميل كردند؛ سپس افراد گروه آزمون، آموزش هايي درباره رفتارهاي تغذيه اي مرتبط با سرطان معده را به صورت سخنراني، بحث گروهي و پرسش و پاسخ در چهار جلسه دريافت كردند و هر دو گروه، دو ماه بعد از آموزش به طور مجدد، پرسش نامه را تكميل كردند. داده هاي به دست آمده با نرم افزار SPSS18 و آزمون هاي آماري Mann-Withney، Paired T-test و tمستقل تجزيه و تحليل شدند. يافته ها: ميانگين سني افراد مورد بررسي در گروه آزمون 23/6±11/34 و در گروه شاهد 5/6±21/34 بود و دو گروه از نظر مشخصات دموگرافيك تفاوتي معني دار با يكديگر نداشتند. بين ميانگين نمرات آگاهي، حساسيت درك شده، شدت درك شده، منافع درك شده، موانع درك شده و خودكارآمدي درك شده و عملكرد در گروه آزمون و شاهد قبل از مداخله اختلاف معناداري وجود نداشت (p > 0/05)؛ اما بعد از مداخله، اين اختلاف معني دار بود (P < 0.001). نتيجه گيري: آموزش بهداشت بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي، سبب افزايش آگاهي، بهبود نگرش و عملكرد زنان خانه دار در زمينه رعايت نكات تغذيه اي پيشگيري كننده از سرطان معده شد.

Background and Objective: The planning of educational programs to inform the people about the prevention of diseases such as cancers is necessary. With considering the high incidence and mortality rate and costly and difficulty screening of gastric cancer in Iran, this study was conducted to determine the effect of educational interference based on HBM on knowledge, attitudes and practices of housewives about nutritional factors associated with gastric cancer. Materials and Methods: In this quasi experimental study, 84 of housewives from Isfahan participated and were randomly categorized into two groups (experimental and control groups). Before the performing of educational program based on HBM, the self-structured, valid and reliable questionnaires were completed by the groups. Then, the experimental group received the educational program about the correct nutritional behaviors in the form of lecture, group discussion and questioning and answering in 4 sessions and the non-intervention group did not receive the education. Both groups completed the questionnaires 2 months after the intervention. Data were analyzed using SPSS18 by Mann-U- Whitney, t student and paired t test and p < 0/05 considered significant. Results: The mean age was 34.11 ± 6.23 in intervention group and 34.21± 6.5 years in non-intervention group and the difference was not significant. There was not also a significant difference in knowledge, perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefits, perceived barriers, perceived self- efficacy and practices of women before the intervention (p > 0.05), but difference was significant after the intervention (p < 0.001). Conclusion: Health education based on HBM increases the knowledge and improves the attitudes and practices of housewives women with regard to nutritional factors for prevention of the gastric cancer.