شناسايي گروه گونه‌هاي اكولوژيك و عوامل محيطي موثر بر آنها

Determination of Ecological Species Groups and Effective Environmental Factors on Them

شناخت گروه گونه‏هاي اكولوژيك گياهي و مطالعه روابط بين پوشش گياهي با عوامل محيطي با هدف اعمال مديريت منطبق با شرايط اكولوژيك در منطقه سرخ‌‏ده سمنان صورت گرفت. پس از شناسايي فلور منطقه، نمونه‏برداري از پوشش گياهي در 230 پلات و به روش طبقه‏بندي تصادفي مساوي و نمونه‏برداري از خاك در عمق 0- 15 سانتي متري انجام شد. با روي‌هم‏گذاري نقشه نقاط نمونه‏برداري با نقشه‌هاي شيب، جهت و ارتفاع و نقشه‏هاي عوامل اقليمي، اطلاعات مورد نياز توپوگرافيكي و اقليمي استخراج شد. پوشش گياهي با استفاده از تجزيه‌وتحليل خوشه‏اي در نرم‌افزار PC-ORD طبقه‏بندي و 15 زيراجتماع گياهي تشخيص داده شد. برخي از خصوصيات خاك (هدايت الكتريكي، اسيديته، آهك، كربن آلي، فسفر، پتاسيم، ازت، درصد ماسه، درصد سيلت و درصد رس)، عوامل اقليمي (متوسط بارندگي سالانه، متوسط دماي سالانه و متوسط رطوبت نسبي سالانه) و توپوگرافي (شيب، جهت و ارتفاع) به عنوان عوامل محيطي مورد بررسي قرار گرفتند. اثر عوامل محيطي بر طبقات مختلف پوشش گياهي با استفاده از تجزيه‌وتحليل واريانس يكطرفه با تكرار نامساوي تعيين شد. مقايسه ميانگين عوامل محيطي كه بر 15 طبقه پوشش گياهي تاثير‏گذار شدند، به روش دانكن در نرم افزار spss نسخه 16 انجام گرفت. نتايج نشان داد كه تمامي عوامل محيطي مورد مطالعه شامل عوامل خاكي، عوامل اقليمي و عوامل توپوگرافي به استثناي درصد رطوبت اشباع خاك اثر معني‏دار بر طبقات گياهي داشتند (05/0 > ) و به طور كلي عوامل محيطي مورد مطالعه نقش عمده‏اي در تعيين گروه گونه‏هاي اكولوژيك منطقه داشتند.

This study was carried out in Sorkhdeh rangeland in Semnan province in order to determine the ecological species groups and their relationships with environmental factors as a tool for better management. Vegetation sampling was performed in 230 plots under equal random classification method and soil samples were taken in 0-15 depth. Climatic and topographic data were extracted by overlaying sampling locations maps on maps of topographic and climatic variables. In vegetation 15 sub-communities were identified using cluster analysis. Effect of environmental factors on vegetation sub-communities was determined using unbalanced ANOVA. Then environmental factors with significant effect were compared by Duncan method. Except percentage of relative moisture, total of studied environmental factors consist of EC, pH, CaCO3, Organic Carbon, P, N and percentage of clay, silt and sand, annual average of precipitation, annual average of temperature and annual average of relative humidity, aspect, slope and elevation had significant effect on vegetation. In total the studied environmental factors were able to distinguish the ecological species groups in the study area.