مطالعه نقش هاي باد صبا در شعر حافظ از منظر ارتباطي

A Communicative Analysis of the Roles of Saba Wind in Hafez’ Poetry

اين مقاله با مطالعه موردي اشعار حافظ و تطبيق آنها از منظر ارتباطي، نمودار درختي ­اي ارايه مي­دهد كه نشان­ دهنده شش نقش مهم و اصلي باد صبا (در اشعار اين شاعر ) در قالب هشت زير شاخه است. باد صبا يكي از عناصر طبيعي در اشعار حافظ است. اگر از منظر علم ارتباطات به آن نگاه شود، اركان و مفاهيم فراگرد ارتباطي در آن كاملا مشهود است. باد صبا در اشعار حافظ، نقش­ هاي ارتباطي بسياري را برعهده دارد. در نقش منبع مطلع است؛ در جايگاه فرستنده، خبررساني مي­ كند، پيام مي­دهد، در نقش مجرا يا كانال، پيام و مفاهيم را منتقل مي­كند، در جاهايي نقش پيك و قاصد را دارد، گيرنده پيام است، معنا را در ذهن گيرنده متبلور مي­ كند و خلاصه اين كه نقش­ هاي ارتباطي گوناگوني را مي­ توان از باد صبا مشاهده كرد. در اين مقاله، ضمن مطالعه نقش ­هاي ارتباطي باد صبا، كيفيت و ميزان نقش پذيري­ها مورد دقت قرار مي­گيرد و سپس با ارايه نمودار، مدل و جدول ­هايي، نتايج تحقيق مشهود و محسوس­تر نشان داده مي­شود.

Analyzing the communicative roles of Saba Wind, this paper intends to investigate the quality and degree of role-taking of the concept of Saba Wind. Many natural elements are present in Hafez’ poetry and one of them is Saba Wind. In order to be easier to follow, the results of the research will be presented through diagrams, models, and tables. Performing some case studies on Hafez’ poems and comparing and contrasting these cases with each other resulted in a tree diagram which shows that Saba Wind plays six major roles consisting of eight subcategories. Saba Wind enjoys an outstanding position which, if viewed from the viewpoint of communication sciences, obviously demonstrates the components and concepts of a communication process. Saba Wind has a great many communicative roles in Hafez’ poetry; for instance it has the role of an informed source; i.e., as a sender it gives information; it conveys the message; as a channel, it transmits concepts and messages; it sometimes plays the role of a harbinger; it is the receiver of the message; it shapes the meaning in the mind of the receiver; in a nutshell, Saba Wind has a number of various communicative roles.