برآورد سرانه فضاي سبز با استفاده از تصاوير IKONOS

لزوم برنامه‌ريزي موفق و كارا در امر جنگل‌داري و فضاي سبز شهري علاوه بر صرف بودجه و در اختيارگيري منابع مالي، شناخت وضعيت موجود و توان منطقه مورد برنامه‌ريزي از لحاظ نوع نيازمندي و تواناييهاي بالقوه آن در زمينه پوشش گياهي مي‌باشد. در اين مطالعه از توانايي تصاوير ماهواره ايكونوس و عكسهاي هوايي براي كسب اطلاع از وضعيت سطح پوشش سبز در منطقه شهري و محاسبه سرانه فضاي سبز در منطقه‌اي واقع در شمال غرب شهر تهران، ناحيه 3 و قسمتي از ناحيه 4 از منطقه 2 شهرداري به مساحت 538 هكتار، استفاده شده است. به اين منظور تصاوير ماهواره‌اي پس از انجام پيش پردازشهاي لازم تحت عمليات تفسير رقومي به‌صورت خودكار كه شامل طبقه‌بندي با استفاده از خوارزميك حداكثر احتمال مي‌باشد، قرار گرفت. در عين حال عكسهاي هوايي ياد شده ابتدا رقومي و تصحيح هندسي شده، سپس براي برآورد صحت طبقه بندي به‌عنوان واقعيت زميني مورد استفاده قرار گرفت. به اين منظور شبكه نقطه چيني با 4371 نقطه، متمركز در خوشه‌هايي با مساحت 100 متر مربع، بر روي عكسهاي هوايي پياده شده و نقاط ياد شده مورد تفسير قرار گرفتند. در نهايت تعلق و عدم تعلق آنها به طبقه فضاي سبز بررسي شد. فاصله خوشه‌ها از هم 100 × 100 متر و فاصله نقاط شبكه نقطه چين در هر خوشه 5 × 5 متر در نظر گرفته شده است. نتايج حاصل با نتايج حاصل از طبقه‌‌بندي خودكار تصوير ماهواره‌اي مقايسه شده و جدول خطا رسم گرديد كه با توجه به آن، صحت كلي در مطالعه حاضر 97% محاسبه شده است. منطقه به 45 حوزه مطابق با مرزبندي مركز آمار كشور تقسيم شده و سرانه فضاي سبز در كليه حوزه‌ها با در دست داشتن اطلاعات جمعيتي محاسبه گرديد. سپس تعيين مساحت و تهيه نقشه پراكنش مناطق خالي به‌عنوان حداكثر توان قابل افزايش به سطح فضاي سبز منطقه انجام شد. نتايج حاصل بيانگر وجود سرانه 14 متر مربع بر نفر در كل منطقه است كه حدود 20% از سطح كل منطقه را شامل مي شود و دامنه پراكنش آن بين 9/3 و 9/28 متر مربع بر نفر در سطح حوزه‌ها متغير مي‌باشد. در نهايت با روي‌هم‌گذاري نقشه مناطق خالي و نقشه سرانه فضاي سبز مناطق خالي براي اختصاص يافتن به پوشش سبز اولويت‌بندي شدند.

The necessity of successful and practical planning in urban forestry and green space of city, in addition to costs and financial sources, is knowing the present situation and potential of considered area from its kind of requirement and ability in growing plants. In this study, IKONOS images and aerial photos were used to get information about the situation of city green space and calculate average of green space per person in the North West of Tehran, third region and some part of second region of municipality, for 538 hectare. Therefore, satellite images were interpreted by automatic digital analysis with maximum likelihood algorithm after necessary preprocessing. Meanwhile, the aerial photos after digitizing and geometric correction were used as ground-truth in classification. For this purpose a dot grid with 4371 points, located in 100 square meter cluster, overlaid on the aerial photos. Then it was determined that each dot belonged to which class. The distances of clusters from each other were 100× 100m and the distance of the dots in each cluster was 5×5m. The results were compared with the results of automatic classification of satellite images, and the error matrix was made. Overall accuracy of classification was 97%. The area was divided in 45 zones according to the boundaries the statistic center of Iran and the average of green space was calculated regarding to the number of population and space of green area in each zone. Then the bare lands were detected and measured as a maximum increasable potential to green space. The results represented that the average of green space per person is 14 square meters in the study area that itʹs about 20% of whole of it, and the range of it, is between 3/9-28/9 square meters per person that varies in different zones. Finally, the bare lands were ranked in allocating to green area via overlaying the maps of empty places and average of green space.