زيبايي شناسي فلسفي و تحليل نظريه «اصالت زيبايي»در حكمت مطهّر

تامل در زيبايي و جمال، همچون ديگر مقوله هاي فلسفه و علوم انساني، بيش از دو هزار سال قدمـت دارد، چنان كه يونانيان باستان، آن گونه كه از رسالات هيپاس بزرگ افلاطون و بوطيقاي ارسطو برمي آيد، سهم عمده اي در تكوين آن داشته اند. البته اطلاق لفظ زيبايي شناسي به اين نوشته ها، خالي از تسامح نيست. اما نمي توان آثار و تاملات متفكران بشر را در مقوله زيبايي، انكار كرد و ديدگاه ها و نظريه هاي متنوع و ژرف ايشان را ناديده گرفت. در اين نوشتار، سعي بر اين است كه از جنبه هاي گوناگون به بررسي اين مقوله پرداخته شود . براي اين منظور، ابتدا با رويكردي فلسفي– عرفاني به تعريف و تبيين زيبايي و تلازم معرفتي آن با عشق پرداخته شده و در پي آن مكتب « اصالت زيبايي» مورد تحليل قرار گرفته است. ديدگاه حكمت متعاليه صدرايي پيرامون نقش زيبايي در عشق آفريني، مساله اي ديگر است كه در اين نوشتار مورد پژوهش واقع مي شود. زيبايي شناسي در پرتو عقل، كه بيانگر موضوعيت و مرجعيت عقل در مقوله زيبايي شناسي اخلاقي و فلسفي است، يكي از موضوعات محوري بحث حاضر به حساب مي آيد. اين پژوهش، در نهايت، مدعي نقش زيبايي در ايجاد محبّت و آفرينش عشق با رويكردي تجربي – عرفاني شد و با استناد به برخي آراي و نظريه ها به اثبات اين ادّعا پرداخته است .

Deliberation on beauty, like other categories of philosophy and humanities, is as old as over two thousand years, so as the ancient Greeks, as implied from Plato’s Greater Hippias and Aristotle’s Poetica treatises, had a significant role in its formation. Of course, application of the term "aesthetic" to these writing is not free from tolerance. However, the human thinkersʹ works and deliberations in aesthetic field cannot be ignored and their various profound viewpoints and theories neglected. In this writing, it is tried to address this category from different aspects. To this end, first, a definition and explanation of beauty and its epistemic correlation with love is given in a mystico-philosophical approach, and then, an analysis of "aestheticism" is undertaken. Mulla ?adraʹs transcendentalism concerning the role of beauty in creating love is another issue that is researched in this article. Aesthetic in light of intellect, which indicates the topicality and authority of intellect in the field of ethical and philosophical aesthetic, is regarded as one of the pivotal issues of the present discussion. This research has in conclusion claimed with a mystico-empirical approach that beauty has a role in creating love and affection, and proceeded to prove this claim by making reference to some viewpoints and theories.