چكيده فارسي :
عصر مفرغ قديم در خاورميانه، مقارن با رويدادهاي بزرگي مانند تشكيل اوّلين دولت‌شهرها، آغاز شهرنشيني و گسترش خط و كتابت است. آثار فرهنگي در ابتداي اين دوره، در بسياري از مناطق خاورميانه شامل قسمت غربي ايران، قفقاز، آناتولي، لوانت و شمال ميانرودان همانندي‌هاي شگفت‌آوري از خود نشان مي‌دهند و به اسامي مختلفي نامگذاري شده‌اند. با وجود سابقه طولاني در پژوهش‌هاي اين دوره، داده‌هاي موجود در تحليل تحوّلات آن از ارزش يكساني برخوردار نيست كه از علّت‌هاي آن مي توان به حجم و نوع متفاوت كارهاي ميداني و داده‌ها، روش‌هاي ميان رشته‌اي متفاوت، پيشداوري‌ها و زمينه‌هاي ذهني ناشي از تحوّلات بين‌المللي اشاره كرد. در طي سه دهه اخير، كاوش‌ها و بررسي‌هاي متعدّد باستان‌شناختي در شمال‌غربي و مناطق مركزي ايران صورت گرفته كه دامنه نفوذ اين فرهنگ را به طرف مشرق، گسترش چشمگيري داده و منطقه اروميه را به همراه حوضه ارس و رودخانه كورا در قلب اين فرهنگ قرار داده است. علاوه بر اين، مطالعات ميان‌رشته‌اي چندي در اين ارتباط به انجام رسيده است كه برخي از آنها در قالب پايان‌نامه‌هاي دكتري ارايه گرديده و اطلاعات فراواني را در اختيار ما قرار داده است. مقاله حاضر، كوششي است در تحليل نتايج حاصل از اين تحقيقات و بررسي تحوّلات اين دوره كه با توجه به زمينه جغرافيايي و ارتباطات آن با مناطق همجوار صورت گرفته است.
چكيده لاتين :
Early Bronze Age (EBA) in the Middle East is considered to be the dawn of civilization, spread of writing, and proto-urbanism; and Mesopotamia was the center of these historical events.
Cultural material remains at the beginning of this period in this vast area – including Western Iran, Caucasus (also beyond), Anatolia, Levant and Northern Mesopotamia – have wonderful similarities in spite of different names (EBA, Trans-Caucasian, Yanig culture, Kura-Arax culture).
Unluckily, for many reasons Archaeological researches focused on this vast area like Caucasus separately. For recent three decades there have been numerous surveys and excavations and multi-disciplined studies in western Iran. It seems EBA culture spreads out to Central Plateau of Iran so that the core of this culture could be Arax-Urmia-Kura basin.
Presented here are the results of an archaeological analysis on Early Bronze Age from Northwest of Iran, Central Zagros, Central Plateau of Iran and borderlands using some scientific information and data such as GIS and obsidian provenance studies.
