كاربرد نقوش انتزاعي فلز كاري دوران سلاجقه در طراحي مبلمان فضاي سبز شهري

The Application of Abstract Metalwork Design in the Seljuq era in Creating City Furniture

سرزمين ايران در دوره اسلامي شاهد افت و خيزهاي بسياري در زمينههاي اجتماعي، سياسي، فرهنگي و هنري بوده است. اما در تمامي ادوار تاريخي، هنر ايران، در جستجوي نيروهاي آسماني بوده و كوشيده تا با وسايلي كه دارد با اين نيرو ارتباط برقرار سازد و از قديمترين زمان، اگر چه هنر امري عادي و معمولي بود، اما ايرانيان براي زيبايي، مقامي بلند قايل بودند. هنر ايراني بر تزيين مبتني است. اين تزيينات كه گاهي نشان دهنده عادات و عقايد ديني بوده، ميتوانسته عميقترين تاثير را در انسان و محيط زندگي او بهوجود آورد. با روي كار آمدن سلاجقه در مشرق ايران، دوران درخشان فلزكاري اسلامي آغاز گرديد. آثار باقيمانده از اين دوره نشاندهندهي اوج درخشش هنر فلزكاري در ايران است كه نشانهها و نقوش اين آثار در دنياي معاصر ميتواند پر از ناگفتهها و پيامهاي معنوي و اجتماعي باشد. در اين پژوهش سعي شده با بهرهگيري از نقوش انتزاعي شده فلزكاري دوره ي سلجوقي و انتقال اين نقوش به محيطهاي زندگي اجتماعي، مردم را نسبت به فرهنگ، هنر، تمدن و هويت خويش آشنا نموده تا در كنار بهرهگيري از اين موارد، آرامش و زيبايي هرچه بيشتر را در فضاهاي شهري، ايجاد نمايد. فضاهاي سبز اماكني است كه افراد را براي لحظاتي به آسايش جسم و روح فرا مي خواند و از آنجايي كه در اين اماكن، انسان به آرامش و آسايش روحي و جسمي مورد نياز دست مييابد، لذا كار بر روي اين محيطهاي سبز، بيش از پيش نيازمند دقت و توجه است. فضاهاي سبزي كه عامهي مردم از آنها استفاده ميكنند امكانات خاص خود را در حوزهي مبلمان شهري ميطلبد. وجود نيمكت، سطل زباله و روشنايي از بديهيترين عناصر مورد نياز در فضاهاي سبز شهري است. استفاده از منابع فرهنگي- هنري غني ايراني- اسلامي در گونه هاي مختلف هنر اسلامي بهصورت بديع و نو، مي تواند در هماهنگ نمودن اين غناي فرهنگي- هنري با نوآوري، ابداعات و ابتكارات امروزي جهت كاربرد در تزيين بناها و مبلمان شهري و ساير اقسام هنر، در جهت رفع نيازهاي روحي، بصري و اقتصادي فردي و اجتماعي تاثير به سزايي داشته باشد. در اين بررسي، از نقوش و طرح هاي به كار رفته در فلزكاري دوره ي سلجوقي، براي آراستن مبلمان فضاي سبز، استفاده شده كه از اين طريق با ارايه راه و روشي تازه، در آراستن فضاهاي شهري، مي توان هويت اصيل ايراني- اسلامي را در اينگونه فضاها، احياي نمود. در اين مقاله، گامي نو در جهت به كارگيري آرايه ها و عناصر سنتي ايران، در زندگي امروزي و مدرن شهري برداشته شده، تا زمينه ساز فعاليت ها و پژوهش هاي آتي در اين حوزه باشد