چكيده فارسي :
در دستورهاي فارسي برخلاف مقوله هاي دستوريِ «زمان» و «وجه»، به مقوله مهم «نمود» توجه كمتري شده است. طبق تعريف، كليه امكانات دستوري كه براي بيان اين سه مقوله در زبان ها مورد استفاده قرار مي گيرد، «معين» ناميده مي شود. معين ها از رهگذر فرايند معين‌شدگيِ افعال قاموسي به وجود مي‌آيند. معين شدگي از انواع فرايند كلي دستوري شدگي است. معمولاً امكانات دستوري حاصل از معين‌شدگي به صورت كلمه نقشي، واژه بست و وند تصريفي هستند. از ميان اين سه صورت، كلمات نقشي و واژه بست ها در مقام افعال معين جاي مي گيرند.
موضوع اصلي اين مقاله افعال معيني است كه بيانگر مفهوم نمود هستند. در اين راستا نمودهاي ناقص، كامل، تقريب و آغازي مورد بررسي قرار مي گيرد. شواهدي كه اينجا عمدتاً از فارسي جديد ارايه مي كنيم مبيّن دو نكته بسيار مهم است: اول اين‌كه فعل معين در عين‌حال مي‌تواند چند نقش دستوري داشته باشد، و دوم اين‌كه دو يا چند فعل معين مي‌توانند نقش دستوري يكساني داشته باشند.
چكيده لاتين :
In researches carried out on Persian grammar, the category of “exponence” has not been so much a matter of concern, as are the categories of “tense” and “aspect”. The grammatical capacities used for dealing with these three categories, are named “Modals”, which, by definition are formed through the process of modalization of lexical verbs. Modalization is among the general processes of grammaticalization whose grammatical capacities actualize as functional words, clitics, and inflectional affixes. Of all these, functional words and clitics take the position of modals.
This article studies the modals which designate the concept of exponence. The examined categories are among the complete, incomplete, approximate and initial exponences. The examples presented indicate two significant points: first, modal verbs might have various grammatical functions; second, two or more modal verbs might have the same grammatical function.
