گذر از مناسبات جهاني به مناسبات محلي - منطقه‌اي در ايران قرن هشتم هجري

پس از زوال حكومت ايلخانان در اواسط قرن هشتم هجري، چندين حكومت محلي در بخش‌هاي مختلف ايران به قدرت رسيدند. از آن پس، حدود نيم قرن اولويت هر يك از اين حكومت‌ها، رقابت با يكديگر براي حفظ قلمرو و قدرت خود و توسعه آن به زيان ساير حكومت‌هاي محلي بود. در نتيجه، سطح مناسبات خارجي از حكومت‌ها و سرزمين‌هاي ديگر مانند چين، هند، شام، مصر و اروپا به سوي حكومت‌هاي محلي و همسايه در داخل ايران تغيير يافت و ايران دچار نوعي انزواي بين‌المللي برخاسته از تحولات داخلي گرديد. همچنين بخش مهمي از توان و عمر اين حكومت‌ها صرف رقابت‌هاي محلي ـ منطقه‌اي يا مناسبات بين منطقه‌اي در داخل ايران شد. شناخت اين‌گونه از مناسبات مي‌تواند به روشن‌تر شدن فضاي به وجود آورنده آن، عوامل موثر در آن و نيز شناخت علل انزواي بين‌المللي كمك كند بدين جهت تمركز بر چگونگي و عوامل موثر بر مناسبات اين حكومت‌هاي محلي با يكديگر مي‌تواند ابعاد و اهميت مقوله مناسبات ميان‌حكومتي در ايران را در اين عهد روشن‌ نمايد و در نهايت به درك بهتري از تاريخ تحولات ايران و وضعيت منطقه‌اي و جهاني آن كمك كند. مقاله حاضر ضمن اشاره‌اي كلي به فضاي عمومي مناسبات خارجي ايران در اين دوره، به طور خاص به بررسي مناسبات دو حكومت آل‌مظفر و آل‌جلاير به عنوان دو مورد از مهم‌ترين و پايدارترين حكومت‌هاي اين عصر مي‌پردازد.