ارزيابي كيفي منابع آب در بالادست حوضه ي آبريز آجي چاي

Qualitative Assessment of Water Resources at Upstreamof Ajichai Catchment Area

رودخانه ي آجي چاي بزرگترين رود شرق درياچه ي اروميه است كه سرشاخه هاي اصلي آن از كوه هاي سبلان، سهند و رشته كوه بزقوش سرچشمه مي گيرند. علاوه بر آبراهه هاي اصلي، حوضه ي آبريز آجي چاي داراي ذخاير غني آب هاي زيرزميني نيز مي باشد. معمولاً كيفيت آب ها در تماس با سازندهاي مارني گچدار و نمكدار بخش هاي مياني حوضه، تغيير مي يابد و به آب هاي شور و حتي خيلي شور تبديل مي شوند. هدف اين مطالعه ارزيابي كيفيت منابع آب بالادست حوضه ي آبريز آجي چاي از نظر مصارف كشاورزي مي-باشد كه براي اين منظور از نتايج تجزيه شيميايي نمونه آب هاي سطحي و زيرزميني،شاخص هاي كيفي شامل (TH, Cl,%Na, TDS, SAR, Ec) و دياگرام هاي كيفي (Piper,USSL) در خرداد 1387 استفاده شد. نقشه-ها در محيط (GIS) ترسيم شدند. نتيجه ي اين پژوهش نشان مي دهد كه آب هاي شيرين به مقدار كم (حدود 2 درصد) در آبخوان هاي پايكوه-هاي سبلان وجود دارد و بيشتر آب هاي زيرزميني منطقه از نظر كيفيت متوسط هستند. در حدود 40 درصد آب هاي زيرزميني منطقه را آب هاي شور و خيلي شور تشكيل مي دهند. آب هاي سطحي هم كه از ارتفاعات سبلان سرچشمه گرفته اند و در بالادست حوضه اندازه گيري شده اند از نظر كيفي شيرين هستند.

Ajichai River is the largest river of the east part of Urimia Lake, which its main tributaries originate from Sabalan, Sahand and Bozghosh mountain chains. In addition to the main water ways, Ajaichai catchment area owns rich reservoirs of underground water. Usually the quality of water will change in contact with salty and marl foundations of middle parts of the catchment area and is changed to salty or even too salty waters. The aim of this study is the quality assessment of water at upstream of Ajichai catchment area from the view point of agriculture uses, for this purpose, the chemical analysis results of sample surface and underground waters, quality indices including (Ec, SAR, TDS, Cl, %Na, TH) and quality diagrams( piper, USSL) were used in June 2008. The maps were drawn in GIS environment. the findings of this research shows that a low amount of soft water (about 2%) exists in the aquifer of Sabalan foothills, and most of the areas’ underground waters has a medium quality . salty and very salty waters form about 40% of the underground waters. Surface waters which has originated from Sabalan Mountains and has measured at the upstream of the catchment area, has a soft and fresh quality.