تاثير ارايه‌ي برگه‌هاي اطلاعات بر آگاهي و رضايت‌مندي بيماران جراحي: يك كارآزمايي

يكي از تظاهرات رعايت حق اتونومي بيماران در عمل اخذ رضايت آگاهانه قبل از هر اقدام تهاجمي است. در حال حاضر در ايران، فرايند اخذ رضايت آگاهانه پيش از اقدامات جراحي، محدود به امضاي يك برگه است و اين برگه اغلب اطلاعات اختصاصي هر عمل جراحي را تشريح نمي‌كند و فرصت كافي براي مطالعه‌ي آن به بيماران داده نمي شود. نويسندگان براي اصلاح اين رويه برگه‌هاي اطلاعات اختصاصي را براي هر يك از انواع عمل جراحي تدوين كرده اند كه با هدف بررسي اثر بخشي ارايه‌ي اين برگه ها به بيماران در ارتقاي دانش و رضايت‌مندي آن‌ها اين مطالعه اجرا شد. به 110 نفر از بيماراني كه جهت انجام جراحي‌هاي الكتيو، در بخش‌هاي جراحي 1 و 3 و 4 و 5 بيمارستان امام خميني (ره) و جراحي 3 بيمارستان سينا بستري شده بودند، پيش از انجام عمل جراحي، برگه‌هايي حاوي اطلاعات اختصاصي پيرامون عمل‌هاي جراحي مختلف ارايه شد و نحوه‌ي استفاده از آن به عهده‌ي خود بيمار گذاشته شد؛ سپس بعد از عمل جراحي و در نزديك‌ترين زمان ممكن به ترخيص، با استفاده از پرسشنامه‌ي شفاهي، با آنان مصاحبه به عمل آمد. در مقطع زماني ديگري با 110 بيمار ديگر مشابه از نظر شرايط مكاني و بيماري بدون دادن برگه‌ي حاوي اطلاعات، بعد از عمل جراحي، و در نزديك ترين زمان ممكن به ترخيص، مصاحبه شد. پرسشنامه شامل سوالات تشريحي پيرامون آگاهي آنان از بيماري‌شان و عمل جراحي مورد نظر بود و نيز از ميزان رضايت آن‌ها از اطلاعاتي كه در اختيارشان قرار گرفته بود سوال شد. ميانگين نمره‌ي آگاهي كلي در بيماران گروه مداخله، معادل 8/48 درصد، و در بيماران گروه كنترل، معادل 6/44 درصد از 100 درصد بود. ارايه‌ي برگه هاي اطلاعات اختصاصي عمل جراحي به بيماران گروه مداخله، تاثير معني‌داري بر آگاهي كلي بيماران نداشت (140/0 P=) و فقط آگاهي آنان را نسبت به عوارض جانبي عمل جراحي خود بالا برد (001/0 < P). هم‌چنين، رضايت‌مندي كلي در بيماران گروه مداخله، معادل 2/60، و در بيماران گروه كنترل، معادل 4/56 از 100 بود و ارايه‌ي برگه هاي اطلاعات تاثير معني‌داري بر رضايت‌مندي كلي بيماران نداشته (166/0 P= ) و رضايت‌مندي آنان را فقط در مورد اطلاعاتي كه در خصوص دوره‌ي نقاهت پس از عمل جراحي در اختيارشان گذارده شده بود، افزايش داد (033/0 P=). با توجه به اين‌كه ارايه‌ي برگه‌هاي اطلاعات اختصاصي موضوع اين مطالعه، در مجموع نمي‌تواند به تنهايي باعث افزايش آگاهي و رضايت‌مندي بيماران شود، پيشنهاد مي شود كه پزشكان در روند اخذ رضايت از بيماران، به ارايه‌ي يك برگه بسنده نكرده و وقت كافي جهت توضيح پيرامون نوع بيماري و جنبه‌هاي مختلف آن به بيماران اختصاص دهند.