از خود بيگانگي: مقايسه اي از ديدگاه هگليان جوان و برخي مفسران قرآن

Alienation in view of Young Hegelians and some commentators of the Quran

از خود بيگانگي«alienation» يكي از مهم ترين مسايل انسان شناختي است كه در رشته هاي گوناگون علوم انساني از جمله جامعه شناسي، روان شناسي، فلسفه و حتي روان پزشكي مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه اين موضوع در جهان با نام تيوري انتقادي شناخته شده ولي در تعاليم اسلامي نيز از ابعاد مختلفي به آن پرداخته شده است. اين واژه با نظريات ماركس در توصيف طبقه كارگر وارد سازمانها شد و اگر چه از آن زمان تا كنون شكلهاي متعددي از «از خود بيگانگي» مورد نظر انديشمندان چپ گرا بوده است ولي اصل موضوع هميشه بوده و به آن توجه ويژه اي شده است. در مقاله حاضر علاوه بر بيان مقدمه اي بر «از خود بيگانگي» به مقايسه بين قرآن و انديشمندان پيشرو تيوري انتقادي از جمله هگل، ماركس و... پرداخته شده است. در اين پژوهش ابتدا با توجه به شباهت اين موضوع در انديشه صاحب نظران مسلمان و انديشمندان پيرو مكتب هگليان جوان پرداخته شده است. سپس ضمن بررسي اين موضوع از ديدگاه قرآن نگرشهاي مختلف با همديگر مقايسه شده اند. اين مقايسه در قسمت نتيجه گيري ارايه شده است.