بررسي روند رشد و عملكرد دانه دو رقم سويا در شرايط كشت تاخيري در منطقه كرج

Study of growth pattern and seed yield of two soybean cultivars in delay cropping in Karaj region

در شرايط كشت تاخيري در منطقه كرج در طول فصل زراعي 80-1379 آزمايشي در مزرعه تحقيقات كشاورزي دانشگاه تهران صورت گرفت. طرح آماري به كار رفته آزمايش فاكتوريل بر پايه بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار بود. اولين فاكتور شامل سه سطح تراكم گياهي (20، 40 و 80 بوته در مترمربع) و فاكتور دوم شامل دو رقم سويا از گروهاي مختلف رسيدگي (رقم هاگ از گروه 3 و رقم كلارك 63 از گروه 4) بود. زمان كاشت دو رقم يكسان و در اول خرداد ماه صورت گرفت. بررسي تغييرات روند رشد نشان داد كه حداكثر وزن خشك كل، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در تراكم 80 بوته در مترمربع حاصل گرديد. به طوري كه با كاهش تراكم، وزن خشك كل، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول كاهش يافت. روند تغييرات شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در همه تيمارها تا 85 روز پس از كاشت افزايش و سپس روند نزولي يافت. روند تغييرات شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول با اندكي تغيير در بين دو رقم مشابه بود. از طرف ديگر بيشترين ميزان رشد نسبي در تراكم20 بوته در متر مربع و در 40 روز پس از كاشت بدست آمد. نتايج تجزيه واريانس بر عملكرد دانه نيز نشاندهنده وجود اختلاف معني‌داري در سطح 1 درصد در بين تيمارهاي تراكم بود. در اين آزمايش حداكثر عملكرد دانه در تراكم 80 بوته در متر مربع حاصل گرديد. حداكثر عملكرد دانه در رقم هاگ برابر 66/4282 و در رقم كلارك 63 برابر 12/4464 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. تعداد غلاف در بوته نيز با افزايش تراكم، كاهش معني‌داري نشان داد. به طوري كه در تراكم 80 بوته كمترين تعداد غلاف بدست آمد. همچنين بر اساس نتايج حاصله، تعداد دانه در غلاف تحت تاثير تراكم و رقم قرار نگرفت. با اين وجود وزن هزار دانه بطور معني‌داري تحت تاثير تراكم گياهي و رقم قرار گرفت. بطوريكه با افزايش تراكم وزن هزار دانه افزايش يافت.

In order to study the growth pattern and seed yield of two different growing type of soybean in delay cropping in Karaj region, an experiment was conducted during the 2000-2001 growing season at the Agricultural Experimental Farm of Tehran University. The experimental design was a factorial with 3 replications in which the first factors were 3 different plant densities (20, 40 and 80 plant per 1 m2). Second factors were two different growing types of soybean cultivars (Hag: 3 type and Clark 63: 4 type). The sowing date in two cultivars was the same and it conducted in 21 May. Study the growth pattern showed that, the maximum total dry matter, leaf area index (LAI) and crop growth rate (CGR) achieved in 80p/m2 and than decreased with low density. The growth pattern in all treatment increased up to 85 day after planting and than deceased. The chances of leaf area index and crop growth rate were the same in two cultivars, already. In other hands the maximum relative growth rate (RGR) was observed in 20p/m2 in 40 day after planting. The results of seed yield showed that the effects of density on seed yield were different significantly in 1% levels. In this study the highest yields obtained in 80 p/m2 in hag and Clark as 66/4282 and 12/4464 respectively. The number of pods in plant decreased significantly when plant density increased. According to the results number of seed in pods unaffected significantly by density and cultivars. Weight of 1000 seeds was affected by plant density and cultivars. As by increasing the plant density, weight of 1000 seeds increased.