مسووليت مدني بدون تقصير ناشي از انتقال خون آلوده

Liability without fault coming from the Transformation of infected Blood

هدف از تصدي به انتقال خون، نجات بيماران از مرگ حتمي است كه در عين ضرورت، بسيار خطير است؛ زيرا موضوع آن از يك طرف خون است كه مي‌تواند مخزن انواع ميكروب‌هاي بيماري‌زا و كشنده باشد و از طرف ديگر كالبد بشر است كه ارزشمندترين دارايي انسان است؛ بنابراين مي‌طلبد كه متصديان امر يعني سازمان انتقال خون، خود را مجهز به پيشرفته‌ترين تجهيزات و كارآمدترين نيروي انساني نمايد و دولت در اين زمينه بودجه كافي اختصاص داده و زمينه را هموار نمايد. با ارتكاب تقصير انساني و سازماني در اين مسير برگشت‌ناپذير، مطابق قاعده تسبيب، شخص مقصر مسوول جبران شناخته مي‌شود، اما در قريب به اتفاق موارد، يا تقصيري صورت نپذيرفته يا اگر تقصيري وجود دارد، امكان اثبات آن وجود ندارد. در اين صورت مطابق قاعده‌ي فوق بايد گفت كه كسي مسوول خسارت وارده نيست. اما آيا اين درست است كه يك موسسه‌ي عمومي ـ بهداشتي مثل سازمان انتقال خون را به صرف اين كه تقصيري در انتقال خون آلوده به مراجعان خود نداشته در برابر از دست رفتن سلامت قربانيان اين حادثه ضامن ندانست؟ فقه غني اسلام در اين‌باره نيز راه چاره‌اي به دست داده است؛ قاعده‌ي غرور راه حلي مناسب جهت اين معضل است كه در اين موارد از قربانيان فريب‌خورده حمايت به عمل مي‌آورد. انسان‌هاي بيماري كه با مشاهده‌ي ظواهر سازماني با آن گستردگي كه به تنهايي عهده‌دار وظيفه خطيري چون انتقال خون در كشور است، به آن اعتماد و با اطمينان خاطر به اين سازمان مراجعه مي‌كنند، در حقيقت مغرور ظواهر فريبنده‌ي اين سازمان شده‌اند و در اين صورت موجبات اجراي قاعده‌ي غرور فراهم مي‌گردد.

Blood transfusion centers objective is to prevent death that is risky too; because from one side it is about blood that can be infected with life threatening diseases at any time, and from the other side it deals with human body and health which is the most important asses of each individual. Therefore, it is a duty for blood transfusion centers to be equipped with latest technologies and equipments well as to have expert human resources. The governments should also support these centers with enough budget and regulations. Any default in blood transfusion procedure by the centers or by their staff can lead to incurable problems for the receiver/s on the one hand and can cause responsibility for the centers and their staff on the other hand, and should be remedied according to the Causality Principle (q?edeye Tasbib). In most cases either the default has not occurred, or if it has, it cannot be proven. Consequently, according to the above principle we cannot blame anybody for the loss or damage and ask him or her to remedy it! But this is not fair and somebody should answer for that accident. We cannot rule out the responsibility of blood transfusion centers simply because one cannot prove their default in health risks customers/ victims are facing with or the illness or harm they are coping with. Islamic jurisprudence (Fiqh) has a solution for this؛ The Principle of Deception (q?edeye Ghoror) can cover these situations and provide support and remedy for the blood transfusion victims. Sick people who trust blood transfusion centers and refer to them with confidence to acquire needed blood and assistance are in fact deceived by their name and their adverts. This makes the situations ready to apply the above principle. By applying the Principle of Deception, the deceiver is responsible to compensate, fiscally and morally, the deceived.