بررسي تراكم شبكه اي ايستگاههاي باران سنجي با استفاده از روش هاي زمين آماري (مطالعه ي موردي: استان هاي خراسان رضوي، شمالي و جنوبي)

Study of Rain - Guage Network Density Using Geostatistical Methods (Case Study:Northern and Rezavi Khorasan Provinces)

اصلاح و طراحي يك شبكه ي باران سنجي بمنظور افزايش دقت در تخمين مقادير بارش، نيازمند يافتن موقعيت بهينه ي ايستگاهها مي باشد. بيش تر خطاهاي تخمين بارش ناشي از موقعيت باران سنج ها مي باشد كه يك طراحي صحيح شبكه ي باران سنجي مي تواند خطاهاي مرتبط با اندازه گيري بارش را كاهش دهد. در اين پژوهش، داده هاي بارش سالانه 142 ايستگاه تحت تملك وزارت نيرو با دوره ي آماري به ثبت رسيده متفاوت از 10 تا 55 سال، در سه استان خراسان رضوي، شمالي و جنوبي از سازمان آب منطقه اي استان ها دريافت شده و تحليل هاي زمين آماري در دو حالت به تفكيك سه استان و مجموعه ي آن ها به صورت سطح يكپارچه، بمنظور يافتن ارتباط مكاني بين داده ها صورت گرفت. در نتيجه، تحليل مجزاي سه استان، در سطح دو استان خراسان شمالي و جنوبي هيچ نيم تغيير نماي تيوري مناسبي براي مقادير نيم تغيير نماي تجربي داده ها مشاهده نگرديد و در استان خراسان رضوي نيم تغيير نماي مناسب از نوع كروي با مقادير سقف 2300 (داراي واحد ميليمتر مربع) و دامنه ي تاثير 20 كيلومتر بدست آمد. در حالت تحليل مجموعه سه استان به صورت يكپارچه، مناسب ترين نيم تغيير نما از نوع كروي با دامنه ي تاثير 20 كيلومتر و با مقدار سقف 3100 بدست آمد. در نهايت، با انجام مطالعات زمين آماري و بررسي مكاني ضريب تغييرات بر پارامتر بارش سالانه، در سطح استان خراسان رضوي به گونه ي مجزا، مشخص گرديد كه با اضافه شدن 15 ايستگاه پيشنهادي جديد به شبكه ي باران سنجي موجود در اين استان، مقادير ضريب تغييرات مكاني بارش سالانه در محدوده اي گسترده، از بخش هاي مركزي استان بين 14 تا 17 درصد و در نواحي غربي در حدود 7 درصد كاهش مي يابد. هم چنين، در نتيجه ي تحليل بالا، در سطح مجموعه ي سه استان، مشخص گرديد كه با اضافه شدن 15 ايستگاه جديد، مقادير ضريب تغييرات مكاني بارش سالانه در محدوده اي گسترده، از بخش هاي مركزي، شمالي و شرقي استان بين 8 تا 9 درصد و در نواحي غربي نزديك به 23 درصد كاهش مي يابد.

Autographic rain-gauge networks are designed to provide the density and distribution of stations so that characteristics of the rainfall events both in time and over the region can be determined with sufficient precision. Development and application of scientific methods for network design is probably one of the most complex issues of hydrology. In this study, annual rainfall data for rain-gauge stations of khorasan province consisting of Northern, Razavi and Southern Khorasan were collected from Khorasan Regionl Water authority and geostatistical analysis was made for finding the spatial correlation of them. Finally, some additional rain-gauge stations were suggested based on errors of kriging method. Geostatistical studies in Razavi Khorasan province show that adding 15 rain-gauges, decreases coefficient of variation (CV) values from 14% to 17% in vast central parts and decreases approximately 7% in western parts. Also, the results of mentioned analysis of whole provinces including North, South and Razavi Khorasan show that 15 added rain-gauges, decreased CV values about 8% to 9% just in central northern and eastern parts and approximately 23% in Western parts.