ايران، كانون چند زيرسيستم منطقه اي

پس از فروپاشي نظام دوقطبي، اين سؤال مطرح شد كه چه نظم يا نظامي در انتظار ساختار روابط بين الملل است. بديهي بود كه ايالات متحده آمريكا تلاش گسترده اي براي تثبيت يك جهان تك قطبي به عمل آورد. اما اقبال تحقق چنين رؤيايي بسيار كم بود، زيرا اين سياست با مخالفت آشكار و پنهان تمام قدرت هاي ديگر روبه رو مي شد. الگوي همگرايي منطقه اي اروپا كه از پيش مورد توجه بسياري از كشورها قرار گرفته بود، به پيدايش شكل هاي منطقه اي چندي كمك كرده بود كه در دنياي آشفته و خطرناك پسا دوقطبي بر قوت و استحكام خود افزودند و بدين ترتيب خطوط يك دنياي چند قطبي منطقه اي در افق نمايان شد. امروز بيش از هر زمان ديگر مزيت و مناسبت همكاري هاي منطقه اي آشكار شده و اغلب كشورها به دنبال آن هستند. حال اين سؤال پيش مي آيد كه ايران چه وضعيتي داشته و وضعيت مطلوب آن به عنوان يك قدرت منطقه اي چيست؟ قرارگرفتن در ميان چند زيرسيستم منطقه اي مانند خاورميانه، خليج فارس، آسياي مركزي، قفقاز و آسياي جنوب غربي، موقعيتي بي نظير براي ايران به وجود آورده است كه بهره مند شدن از مزاياي آن در گروي يك سياست و ديپلماسي قابل تامل و حساب شده است.