نشانه هاي زمين ريختي زمين ساخت فعال حوضه رودخانه كرج در دامنه جنوبي البرز مركزي، شمال ايران

Geomorphic Signatures of Active Tectonics in the Karaj Drainage Basin in South Central Alborz, N Iran

در اين مقاله به بررسي زمين ساخت فعال نسبي حوضه كرج بر اساس شاخص هاي زمين? يختي پرداخته شده است. اين شاخص? ها عبارتند از: شاخص طول- شيب رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهكشي (Af)، انتگرال فرازسنجي (Hi)، نسبت عرض كف دره به ارتفاع آن (Vf)، شكل حوضه زهكشي (Bs) و پيچ و خم پيشاني كوه (Smf). نتايج بررسي اين ويژگي ها با هم به عنوان شاخص زمين? ساخت فعال نسبي (Iat) محاسبه شد و به چهار رده شامل مناطق خيلي فعال تا مناطق با فعاليت كم، تقسيم بندي شد. ناحيه مورد بررسي در دامنه جنوبي البرز مركزي در شمال ايران، يك مكان مناسب براي بررسي زمين? ساخت فعال نسبي است. بررسي هاي اخير نشان مي? دهد كه نو زمين? ساخت، نقش مهمي در تكامل زمين ريختي اين بخش از البرز دارد. شواهد زمين? ريختي، بالاآمدگي مختلفي را در گذشته زمين شناسي ناحيه، نشان مي دهند. رده? هاي بالاي Iat (فعاليت كم زمين ساختي) بيشتر در جنوب و بخش مركزي حوضه زهكشي كرج به دست آمد، درحالي كه بقيه ناحيه داراي رده هاي متوسط تا بالاي فعاليت است. اطراف درياچه اميركبير، بيشترين ميزان زمين? ساخت فعال نسبي را نشان مي دهد. پراكندگي اين شاخص نواحي مربوط به فعاليت گسل هاي مختلف و نرخ هاي نسبي زمين? ساخت فعال را مشخص مي سازد. بيش از نيمي از مساحت كل ناحيه مورد مطالعه در رده هاي يك و دو، يعني با فعاليت خيلي بالا و بالا، قرار دارد. محيط هاي با نرخ? هاي بالاتر فعاليت، شاخص Iat بزرگ‌تري دارند. شاخص تقارن توپوگرافيكي عرض حوضه (T)، همچنين در ناحيه مورد مطالعه محاسبه شد. نتيجه اندازه گيري اين شاخص در حوضه كرج و زيرحوضه هاي آن به شكل نقشه? اي از بردارهاي T تهيه شد. پس از مقايسه مقادير اين شاخص با نقشه رده بندي زمين ساخت فعال نسبي، تطبيق نواحي رده بالا با پهنه هاي داراي مقادير بالاي عدم تقارن تاييد شد.