بررسي تغييرات ژيوشيميايي و جرم واحدهاي مختلف بوكسيتي در كانسار بوكسيت سرفارياب، استان كهگيلويه و بويراحمد با استفاده از رفتار ژيوشيميايي عناصر Ti, Zr, Y و Al

Geochemical and Mass Changes at the Sar-Faryab Bauxite Deposit,Kohgeloye and Bovair-Ahmad Province: Using Al, Ti, Zr and Y Geochemical Characteristics

بوكسيت سرفارياب در 250 كيلومتري خاور اهواز، در محدوده استان كهگيلويه و بوير احمد در زون ساختاري زاگرس چين‌خورده ساده و در ميان سازندهاي سروك و ايلام تشكيل شده است. واحدهاي بوكسيتي اين كانسار از پايين به بالا عبارت است از: آهك سروك، آهك مارني، آرژيليت‌ها، بوكسيت پيزوليتي، بوكسيت زرد، بوكسيت قرمز و بوكسيت سفيد. در اين مطالعه براي تعيين فرايندهاي شيميايي دخيل در تشكيل بوكسيت سرفارياب و نيز بررسي نقش و رفتار عناصر در فرايندهاي هوازدگي و نحوه تبادلات شيميايي آنها، از روش ژيوشيميايي محاسبات تبادلات جرم استفاده شد. در اين روش، مقادير تبادل جرم عناصر مختلف نسبت به يك عنصر يا چند عنصر بي‌تحرك كه بيشترين ثبات شيميايي را طي فرايندهاي هوازدگي از خود نشان مي‌دهند، محاسبه شد. در اين مطالعه از عناصر Y, Zr, Al, Ti به عنوان عناصر بي‌تحرك شاخص استفاده شد؛ نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه عناصرSi, Ca, Mg, K, Na طي فرايندهاي حاكم، از محيط خارج شده وعناصرAl, Fe, Tiغني شده‌اند. با توجه به مطالعات صورت گرفته چنين به نظر مي‌رسد كه ماده اوليه بوكسيت سرفارياب، آرژيليتي بوده كه با توجه به برجازا بودن بوكسيت سرفارياب، مي‌توان‌ آهك سروك را كه حاوي ذرات رسي است، منشا اين عناصر در نظر گرفت.

The Sar-Faryab bauxite deposit is located in 250 km east of Ahvaz city in Kohgeloye and Bovair-Ahmad Province, Iran. Structurally the deposit is located in the Zagros Simply Fold Mountain Belt and was formed between the 11am and Sarvak Formations. The bauxite horizon in this deposit consists of marly limestone, argillite, oolitic- Pisolitic, yellow, red and white bauxite. Tins study uses the geochemistry of immobile elements (Al, Ti, Zr and Y) to trace the precursor rock of the bauxite deposit and to calculate the mass changes that took place during weathering and bauxitization. The result indicates that Si,Ca,Mg,K,Na elements are depleted and Al,Fe,Ti elements are enriched during the weatheringandbatKitization. Geochemical data show that argillaceousdebrisimheSanʹaklimestonecanbediesourceofthe Sar-Faryab bauxite deposit.